က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္က ရည္ညႊန္းေသာ အကူးအေျပာင္းကာလ၏တရားမွ်တမႈ (Transitional Justice) မုဖ္သီ ဦးစန္းေအာင္ (B.Sc)
က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္က ရည္ညႊန္းေသာ အကူးအေျပာင္းကာလ၏တရားမွ်တမႈ
(Transitional Justice)
မုဖ္သီ ဦးစန္းေအာင္ (B.Sc)
ယေန႔ (၁၆-၁ဝ-၂ဝ၁၅) ေယာင္ဝ္မြန္လ္ဂ်ဴမုအာဟ္ ေသာၾကာေန႔မွာ က်င္းပတဲ့ ခြတၱဗာဟ္ကို လာေရာက္ နားဆင္ၾကတဲ့ (၅၉လမ္း) ဆုေတာင္းျပည့္အစၥလာမ့္ဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ရဲ႕ ဂ်မာအသ္သားမိသားစုမ်ား ခင္ဗ်ား….
“ အတ္စလာမုအလိုင္းကြန္းမ္ ဝရဟ္မသြလႅာဟိ ဝဘရကာသုဟု……….”
ဒီကေန႔က်ေနာ္တင္ျပမဲ့ ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ `က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္က ရည္ညႊန္းေသာ အကူးအေျပာင္း ကာလ၏ တရားမွ်တမႈ(Transitional Justice) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအပိုင္းကို မတင္ျပမီ ေရွးဦးစြာ နိဒါန္းပိုင္းမွာ က်ေနာ္ ရြတ္ဖတ္ခဲ့တဲ့ ကုရ္အာန္ (၁၇း၃၃)ကို ရွင္းျပပါရေစ။
“သင္တို႔သည္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က တားျမစ္ခ်က္ထုတ္ျပန္ထားၿပီးေသာ မည္သည့္သက္ရွိတစ္စံု တစ္ရာကိုမွ် ခိုင္လံုေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္မရွိပဲ သတ္ျဖတ္အဆံုးစီရင္ျခင္းမျပဳၾကေလႏွင့္။ မေတာ္မတရားသတ္ျဖတ္အဆံုးစီရင္ခံရသူဖက္မွ လိုက္ပါအေရးဆိုႏိုင္သည့္ အခြင့္အာဏာကို ငါအရွင္ျမတ္က စီမံျပဌာန္းေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ အဆံုးစီရင္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ မည္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ် ျပဌာန္းခ်က္ကိုေက်ာခိုင္းၿပီး အလြန္အကၽြံလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရိွပါေစႏွင့္။ ဧကန္အမွန္ပင္ မေတာ္ မတရားဖိႏွိပ္ သတ္ျဖတ္ခံရသူတစ္ဦးအတြက္ ကူညီလုပ္ပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းမ်ားေပၚထြန္းလာမည္ျဖစ္ သည္။” (ကုရ္အာန္ – ၁၇း၃၃)
ဒီအာယသ္ (၁၇း၃၃)အရဆိုရင္ ဒီကမာၻေပၚမွာ အားအင္ရွိသူတို႔က သူတို႔အာဏာရွိခ်ိန္မွာ အင္အားနည္း သူေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္ရက္စက္ေနျခင္းဟာ တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့ျခင္း၊ ယုတ္မာ႐ိုင္းစိုင္းရက္စက္ျခင္း၊ လူမဆန္ျခင္း အစ ရွိတဲ့ လကၡဏာမ်ားအျဖစ္ ရည္ညႊန္းျပသလ်က္ရွိပါတယ္။ မိမိရဲ႕အားသာခ်က္ကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး တစ္ဖက္သား အေပၚဖိႏွိပ္အႏိုင္က်င့္ျခင္းဟာ လိမၼာယဥ္ေက်းေသာ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ လုပ္ရပ္မဟုတ္ဖူး ဆိုတာကို ဒီအာယသ္က ရည္ညႊန္းျပဆိုေနတာပါ။ က်မး္ေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္က မေတာ္မတရား ဖိႏွိပ္၊ ရက္စက္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္း ခံခဲ့ရမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီလိုဖိႏွိပ္ခံရမႈအေပၚအေရးဆို၊ ေတာင္းဆိုခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာကို ဒီအာယသ္(၁၇း၃၃)က ျပဆိုေနတာပါ။ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္က လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္အတြင္းမွာ (Justice)လို႔ ေခၚတဲ့ တရားမွ်တမႈကို ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ လမ္းညႊန္ေနတာပါ။
ေကာင္းပါၿပီ။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ မၾကာခင္ေသာကာလမွာ အေျပာင္းအလဲ(Change)လို႔ပဲေခၚေခၚ၊ အကူး အေျပာင္း (Transition)လို႔ပဲေခၚေခၚ၊ အဲဒီလို အေျခအေနတစ္ရပ္ကို တစ္ႏိုင္ငံလံုးနီးပါးေသာ ျပည္သူေတြႀကံဳေတြ႔ ရပါေတာ့မယ္။ ဒါကေတာမၾကာခင္ ႏိုဝင္ဘာ(၈)ရက္ေန႔မွာ က်င္းပမဲ့ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲပါ။
ဒီေရြးေကာက္ပြဲ အလြန္မွာျဖစ္ ေပၚလာမဲ့ Issue ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတဲ့အနက္ ဒီကေန႔ က်ေနာ္က်မ္းေတာ္ ျမတ္ကုရ္အာန္နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္တင္ျပသြားမဲ့ Transitional Justice လို႔ေခၚတဲ့ `အကူးအေျပာင္းကာလ၏ တရားမွ်တ မႈ´ဆိုတဲ့ အေရးကိစၥကလည္း Issue တစ္ခုအေနနဲ႔ ပါဝင္လာပါလိမ့္မယ္။ ကမာၻေပၚမွာ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္ဟာ စနစ္တစ္ခုကေန စနစ္တစ္ခုကို ကူးေျပာင္းတဲ့အခါ အထူးသျဖင့္ အာဏာရွင္ပံုစံတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို က်င့္သံုးတဲ့ႏိုင္ငံ အျဖစ္ကေန ပိုမိုေပ်ာ့ေျပာင္းတဲ့ ဒီမိုကေရစီဆန္ဆန္ႏိုင္ငံအျဖစ္ကို အသြင္ကူးေျပာင္းတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္း အ၀ိုင္းကေရာ ျပည္တြင္းကပါ စိတ္ဝင္စားတဲ့ေမးခြန္းတစ္ခုက ….
`အတိတ္ကာလ အာဏာရွင္လက္ေအာက္ ေနထိုင္ခဲ့ရစဥ္မွာ မေတာ္မတရားခံရသူမ်ား၊ နစ္နာသူမ်ား အတြက္ တရားမွ်တမႈကို ယခုတက္လာတဲ့အစိုးရအဖြဲ႔၊ ဒါမွမဟုတ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သစ္က မည္သို႔မည္ပံု ေဆာင္ရြက္ေပးမလဲ´
ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။ ဆိုလိုခ်င္တာက အတိတ္ကာလမွ တရားလက္လြတ္ဥပေဒမဲ့ က်ဴးလြန္ခဲ့တာေတြကို တရားဥပေဒေဘာင္ထဲကျဖစ္ေစ၊ တရားဥပေဒေဘာင္အျပင္ကျဖစ္ေစ၊ ေသြးေၾကြးဆပ္လက္စားေခ်ၾကမလား။ ဒါမွ မဟုတ္ ‘ၿပီးခဲ့တာလည္း ၿပီးပါေစ’ ဆိုၿပီး အတိတ္ကို အတိတ္မွာပဲထားခဲ့ၾကမလား။ တစ္နည္းအားျဖင့္ လက္ရွိပစၥဳပၸန္အေန အထားကို အေျချပဳၿပီး အနာဂါတ္မွာဘယ္လို ေကာင္းေကာင္းေရွ႕ဆက္ၾကမလဲဆိုတာကို ရင္မွာပိုက္ၿပီး `သင္ပုန္း ေခ်´ၾကမလား။
ဒါဆိုရင္ `အကူးအေျပာင္းကာလ၏ တရားမွ်တမႈ´(Transitional Justice)ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ရည္ညႊန္းခ်က္အေပၚ အေျခခံၿပီး က်ေနာ္ေရွးဦးစြာ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပလိုပါတယ္။
ကမၻာ့သမိုင္းရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္အေျပာင္းအလဲကို ျပန္ေျပာင္းသံုးသပ္မယ္ဆိုရင္ Revolution လို႔ေခၚတဲ့ ႐ုတ္ခ်ည္းေျပာင္းလဲေစတဲ့ေတာ္လွန္ေရးကို အေျခခံတဲ့ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္နဲ႔ Evolution လို႔ေခၚတဲ့ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းအခ်ိန္ယူေျပာင္းလဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ဆိုၿပီး ပံုစံ(၂)မ်ိဳးကို ေတြ႔ရပါတယ္။ Revolution ႏိုင္ငံေရး ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္ဆိုတာက အသြင္္ကူးေျပာင္းတဲ့အခါမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရအဖြဲ႔ကို ျပည္သူက လက္နက္ကိုင္ၿပီးျဖစ္ေစ၊ အျခားတစ္နည္းနည္းနဲ႔ျဖစ္ေစ ျဖဳတ္ခ်ၿပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရတစ္ရပ္ကို တင္ေျမႇာက္ ေပးလိုက္တဲ့ ႐ုတ္ခ်ည္းအသြင္ကူးေျပာင္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
Evolution ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ဆိုတာက လက္ရွိအာဏာရေခါင္းေဆာင္ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရနဲ႔အတိုက္ခံေတြ၊ ျပည္သူေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း အခ်ိန္ယူအေကာင္အထည္ေဖာ္ သြားတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္နည္းနဲ႔ပဲ အသြင္ကူးေျပာင္းသည္ျဖစ္ပါေစ။ အသြင္မကူးေျပာင္းမီ လာလအတြင္းက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ မတရားမႈေတြ၊ ဖိႏွိပ္ရက္စက္မႈေတြအတြက္ နစ္နာခဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြက ေနာက္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးအသစ္ကာလမွာ တစ္စံုတစ္ရာေသာ တရားမွ်တမႈကို ျပန္လည္ရွာေဖြျခင္းကို Transitional Justice `အကူးအေျပာင္းကာလ၏ တရားမွ်တမႈ´လို႔ေခၚပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ျဖစ္တဲ့အေပၚမွာ ဒီလို ကိစၥမ်ိဳးကို က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္က ဘယ္လိုလမ္းညႊန္ထားလဲဆိုတာနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးျပရမွာျဖစ္ပါတယ္။
က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ (၅း၃၂)မွာ —
“ ဧကန္အမွန္ပင္ မည္သူမဆို လူသားတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား အသက္တစ္ေခ်ာင္း၏ အစားမဟုတ္သလို တိုင္းျပည္၌ ဆူပူေသာင္းက်န္းျခင္းလည္းမဟုတ္ပဲ သတ္ျဖတ္အဆံုးစီရင္ခဲ့ပါလွ်င္ လူသားထုတစ္ရပ္လံုးအား သတ္ ျဖတ္အဆံုးစီရင္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အလားတူပင္ မည္သူမဆိုလူသားတစ္ဦး၏ အသက္ရွင္သန္ေရးကို ေဖးမကူညီ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ လူသားထုတစ္ရပ္လံုးအား ေဖးမကူညီေဆာင္ရြက္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။” (ကုရ္အာန္-၅း၃၂)
ဒီအာယသ္ေတာ္အရ အစၥလာမ္က တရားမွ်တမႈ (Justice)ကို တိက်မွန္ကန္စြာ ကိုင္တြယ္ဖို႔၊ ေဆာင္ရြက္ ဖို႔၊ လမ္းညႊန္ျပဌာန္းထားပါတယ္။ မေတာ္မတရား ဖိႏွိပ္ေစာ္ကားခဲ့ရသူဖက္က ရပ္တည္အကာအကြယ္ေပးၾကဖို႔ကုိ လည္း တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ထားပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္တို႔ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမဲ့အခ်က္က က်ေနာ္တို႔ဟာ `အသြင္ကူးေျပာင္းကာလရဲ႕ တရားမွ်တမႈ´(Transitional Justice)ကို ဘာေၾကာင့္ရွာေဖြဖို႔ လိုအပ္ပါသလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို စဥ္းစားေျဖဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဟာ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလမွာ တရားမွ်တမႈ(Justice)ကို ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရွိတဲ့ နည္းလမ္းမ်ားကိုသံုးၿပီး ျပန္လည္ရွာေဖြရပါမယ္။ ဒီလို ေဆာင္ရြက္ရာမွာ လက္စားေခ်၊ ေသြးေၾကးဆပ္လိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးမဟုတ္ပဲ Culture of Impunity လို႔ေခၚတဲ့ `ဥပေဒမဲ့ က်ဴးလြန္သူမ်ားကို ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးျခင္း´ ဆိုတဲ့ ထံုးစံႀကီးကို အဆံုးသတ္ႏိုင္ရန္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္အတြင္းမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး (Rule of Law)ရွိေစရန္ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ပဲျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီအခ်က္ကို က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္(၄၄း၄၁)(၄၄း၄၂)နဲ႔ (၄၄း၄၃) တို႔မွာ ဖိႏွိပ္ခံရသူဖက္က လက္တုန္႔ျပန္မႈ၊ ဖိႏွိပ္သူတို႔အတြက္ ျပစ္ဒဏ္နဲ႔ ဖိႏွိပ္ခံရသူတို႔ရဲ႕ သေဘာထား ႀကီးစြာ သည္းခံခြင့္လႊတ္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီလိုျပဌာန္းထားပါတယ္။
“ မည္သူမဆို မိမိသည္မတရား ဖိႏွိပ္ေစာ္ကားခံရသည့္အေပၚ (မိမိခံစားရသည္ႏွင့္အညီ) ျပန္လည္ လက္တုန္႔ျပန္ခဲ့လွ်င္ ယင္းကိစၥသည္ တစ္စံုတစ္ရာျပစ္တင္ေဝဖန္ဖြယ္ရာ မရွိေပ။” (ကုရ္အာန္-၄၂း၄၁)
“ အမွန္တကယ္မွာမူ အမွန္တရား၊ သစၥာတရားကို ေက်ာခိုင္း၍လူသားထုအေပၚ မတရားဖိႏွိပ္ရက္စက္ေန ၾကသူမ်ား၊ တိုင္းျပည္အတြင္း၌ ဆူပူေသာင္းက်န္းသူမ်ားအေပၚ၌သာ ေဝဖန္ျပစ္တင္႐ွဳတ္ခ်ဖြယ္ရာျဖစ္သည္။ သူတို႔ အတြက္ ျပင္းျပနာက်င္ဖြယ္ရာေသာ ျပစ္ဒဏ္မ်ားရွိေလသည္။” (ကုရ္အာန္- ၄၂း၄၂)
“ သို႔ရာတြင္ အၾကင္သူတစ္ဦးသည္ (မိမိမတရား ေစာ္ကားခံရမႈႏွင့္ပတ္သက္၍) သည္းခံခြင့္လႊတ္ သင္ပုန္း ေခ်ခဲ့မည္ဆိုလွ်င္ ဧကန္အမွန္ပင္ ယင္းသို႔ေသာ ျပဳမူေဆာင္ရြက္သည့္ အေရးအရာကိစၥမ်ားကို နက္နက္နဲနဲ စဥ္းစားသမႈျပဳၿပီး ခို္င္ခိုင္လံုလံုသံႏၷိဌာန္ခ်မွတ္ႏိုင္မႈ တစ္ရပ္သာလွ်င္ျဖစ္သည္။” (ကုရ္အာန္-၄၂း၄၃)
အထက္မွာ က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တဲ့ ကုရ္အာန္(၄၂း၄၁)နဲ႔(၄၂း၄၂)ကေတာ့ ဖိႏွိပ္ေစာ္ကားခံရသူေတြ အေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ခံစားခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေရးဆို၊ အေရးယူ၊ တရားစြဲခြင့္ျပဳထားေသာ္လည္း ကုရ္အာန္ (၄၂း၄၃)မွာ ေတာ့ ခြင့္လႊတ္သင္ပုန္းေခ်ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလမ္းညႊန္ထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက အေရးဆို၊ တရားစြဲခြင့္ကို အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က ခြင့္ျပဳထားေပမဲ့ သင္ပုန္းေခ်ခြင့္လႊတ္မႈ ျပဳလုပ္ၾကဖို႔ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က တိုက္တြန္းျပဌာန္းထားတာကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔က ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္အေနနဲ႔ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ တဲ့ ကာလကေန ဒီမိုကေရစီဆန္ေသာ စနစ္တစ္ခုကို ကူးေျပာင္းဝင္ေရာက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အတိတ္ကက်ဴးလြန္ ခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ၊ လူမဆန္မႈေတြကို လံုးဝျပည္ဖံုးကားခ်ၿပီး အရာရာကို ေမ့ေပ်ာက္ခြင့္လႊတ္လိုက္ရမွာလား။
ဒီေမးခြန္းကို ေျဖရမယ္ဆိုရင္ ဒီလိုလည္းမဟုတ္ပါဘူးလို႔ ေျဖရပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီလို လုပ္ျခင္းဟာ နစ္နာသူအတြက္ တရားမွ်တမႈ(Justice) မရွိျခင္းပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ အစြန္းေရာက္ျခင္း တစ္ပါး လို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ လက္စားေခ်တုန္႔ျပန္မႈဖက္က က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၾကည့္ၾကမယ္။ က်ေနာ္တို႔က လက္စားေခ်မယ္ဆိုပါ ေတာ့။ အမွန္တကယ္ သံုးသပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့လည္း တုန္႔ျပန္လက္စားေခ်ျခင္း ဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြက္ ေကာင္းက်ိဳးမရွိပါဘူး။ အနာဂါတ္မွာ တည္ေဆာက္မဲ့ သာယာဝေျပာေသာ၊ တရားမွ်တေသာ၊ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းေသာ လူ႔ေဘာင္တရပ္ဟာ နာၾကည္းခ်က္ေတြ၊ အမုန္းတရားေတြ၊ ရန္ၿငိဳးအာဃာတေတြ၊ လက္စားေခ်လုိ စိတ္ေတြအေပၚအေျခခံၿပီး တည္ေဆာက္ၾကမည္ဆိုရင္ အဲဒီအနာဂါတ္လူ႔ေဘာင္ဟာ ဘယ္လိုမွ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္း တဲ့ လူ႔ေဘာင္တစ္ခုျဖစ္မလာပါဘူး။
အဲဒီေတာ့ က်မး္ေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္က တုန္႔ျပန္လက္စားေခ် အေရးဆိုခြင့္ကို ခြင့္ျပဳထားေပမဲ့ ေနာက္ဆံုးမွာ သင္ပုန္းေခ် သည္းခံခြင့္လႊတ္ျခင္းကိုလမ္းညႊန္တဲ့အတြက္ ဒီေနရာမွာ ကုရ္အာန္က အထက္မွာ က်ေနာ္တင္ျပခဲ့တဲ့ အစြန္း(၂)ပါးကို ေရွာင္ခိုင္းေနျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။
အတိတ္မွာ နစ္နာခံစားခဲ့ရတဲ့သူေတြကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ မွတ္တမ္းတင္ရမယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ သူတို႔ကို ထိုက္သင့္တဲ့နစ္နာေၾကးေပးရမယ္။ တာဝန္ရွိသူေတြက တရားဝင္အတိအလင္း ျပန္လည္ေတာင္းပန္ရမယ္။ သူတို႔ ဘဝေတြ ျပန္လည္ထူေထာင္ႏိုင္ဖို႔ ႏိုင္ငံေတာ္က ဦးေဆာင္ၿပီး အစီအမံေတြခ်မွတ္ေပးတာေတြ၊ အကူအညီေပးတာ ေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းျဖင့္ အမ်ားေက်နပ္လက္ခံႏိုင္မယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ေဆာင္ရြက္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ အတိတ္က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ မတရားမႈေတြဟာ လံုးဝေက်သြားၿပီလို မဆိုႏိုင္ေပမယ့္ အတိတ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အမွားေတြအတြက္ တတ္စြမ္းႏိုင္သေလာက္ စိတ္ေကာင္းေစတနာထားၿပီး ျပန္လည္ကုစားေပးတဲ့ အလုပ္ဟာ တရားမွ်တမႈကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတဲ့၊ ေမတၱာတရားကို ရင္ဝယ္ပိုက္ၿပီး လူသားဆန္တဲ့ လူ႔ေဘာင္တစ္ရပ္ကို တည္ေဆာက္ၾကပါစို႔လို႔ ေျပာၾကားရင္း က်ေနာ္တင္ျပေနတဲ့ Transitional Justice လို႔ေခၚတဲ့ `အကူးအေျပာင္း ကာလ၏ တရားမွ်တမႈ´ကို က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္က ဘယ္လိုလမ္းညႊန္ထားပါသလဲဆိုတာကို ရွင္းလင္းတင္ျပ လိုက္ပါတယ္။ ဆလာမ္း…..