ဘယ္လိုေျပာင္းလဲ (Change) ၾကမလဲ (အပုိင္း – ၁/၂)- မုဖ္သီ ဦးစန္းေအာင္(B.Sc)
ဘယ္လိုေျပာင္းလဲ (Change) ၾကမလဲ
ယေန႔ေယာင္မြလ္ဂ်ဴမုအာမွာ အလႅာဟ္ရွင္ျမတ္ကုိ ေအဗါဒသ္ျပဳရန္ ၾကြေရာက္လာၾကတဲ့ ေလးစားအပ္ပါေသာ မြတ္ဆလင္မ္အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး အေပါင္းတုိ႔ခင္ဗ်ား-
`အတ္စၥလားမုအလိုင္းကြန္းမ္ ၀ရဟ္မသြလ္လားဟိ ၀ဘရ္ကဟ္သုဟု´
အခုလို တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းစြာနဲ႔ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ကုိ ေအဗါဟ္ဒသ္ျပဳခြင့္ရတဲ့အေပၚမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး အရွင္ျမတ္ကုိ အထူးပဲ ေက်းဇူးတင္ရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးတဲ့ေနာက္အစၥလာမ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္ ဖတ္မိ၊ မွတ္မိ၊ ေလ့လာမိသမွ်ကုိ ျပန္လည္တင္ျပခြင့္ ရရွိတဲ့အေပၚမွာ တင္ျပခြင့္ျပဳတဲ့ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕၀င္မ်ား ႏွင့္တကြ ၾကြေရာက္လာၾကတဲ့ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးအားလံုးကုိ အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္။
ဒီေန႔ ကၽြန္ေတာ္တင္ျပရန္ ေရြးထားတဲ့ေခါင္းစဥ္က `ဘယ္လိုေျပာင္းလဲ (Change) ၾကမလဲ´ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က မီဒီယာေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမွဳေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာ အထူးသျဖင့္ Muslim community (မြတ္ဆလင္မ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း)နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး(Change)လုပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလို တိုက္တြန္းခ်က္အေပၚမွာ ကၽြန္ေတာ့္ကို အခ်ိဳ႕မြတ္ဆလင္မ္ေတြက ဘယ္လိုေျပာင္းလဲ (Change) ရမလဲဆိုတာကို မၾကာခဏေမးေလ့ရွိတယ္။ ဘာကုိ Change လုပ္ရမလဲ။ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ။
ကုရ္အာန္မွာ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က Change လုပ္ဖို႔ (၁၃း၁၁)မွာ တိုက္တြန္းထားတယ္။ အဓိပၸါယ္က-
“ဧကန္အမွန္ပင္ လူ႔အစုအဖြဲ႔တစ္ရပ္သည္ မိမိတို႔ကိုယ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳ မလုပ္သမွ်ကာလပတ္လံုး အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ကလည္း (ထိုလူ႕အစုအဖြဲ႔ကို) ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးမည္မဟုတ္ေပ။” (ကုရ္အာန္ – ၁၃ း ၁၁)
ဒီအာယသ္ေတာ္အရ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က Change လုပ္ျခင္းကုိ ႏွစ္သက္ျမတ္ႏိုးေတာ္မူတဲ့ သေဘာ သက္ေရာက္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေခတ္တိုင္း ေခတ္တိုင္းမွာလို ဒီကေန႔ ဒီအခ်ိန္မွာလည္း လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြ အထူးသျဖင့္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ကုိ သက္၀င္ယံုၾကည္ၾကတဲ့ Muslim Community ဟာ ေျပာင္းလဲျခင္း Change ကုိ မျဖစ္မေန ျပဳလုပ္ရမယ္။
ဒါေပမဲ့ ဘာကုိ ဘယ္လို Change လုပ္ရမယ္ ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေမးခြန္းထုတ္စရာရွိပါတယ္။ ဥပမာ-ေျပာင္းလဲမွဳ(Change) ျပဳလုပ္ရမယ္ဆိုေတာ့ ေယာက်ာ္းေတြက မိန္းမအျဖစ္သို႔ေျပာင္းလဲၿပီး၊ မိန္းမေတြက ေယာက်ာ္းေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲရမွလား။ ဒါမွမဟုတ္ မြတ္ဆလင္မ္ေတြက အျခားဘာသာ၊ သာသနာကို ကူးေျပာင္း ျခင္းျဖင့္ အေျပာင္းအလဲ(Change) လုပ္ရမွာလား၊ စသည္အားျဖင့္ ဘာကို ဘယ္လို ေျပာင္းလဲ(Change) ၾကရမွာလဲ။ ဒီလိုေမးခြန္းေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဒီေန႔ေသာၾကာခြတၱဗါဟ္မွာ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ တတ္နိုင္သေလာက္ ရွင္းျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေျပာင္းလဲျခင္း Change ရဲ႕အဓိပၸါယ္သတ္မွတ္ခ်က္ကုိ ဦးစြာ သိဖို႔လိုအပ္တယ္။
Change = to become different – ကဲြျပားျခားနားလာသည္။
Change = to pass or make sb/sth pass from one state or form into another.
Change = to replace one thing, person, service with something new or different.
ဥပမာေပါ့ဗ်ာ ေမာ္ေတာ္ကားတစ္စီးဟာ ေလာင္စာဆီစစ္(Fuel filter) ပိတ္သြားတယ္ဆိုပါေတာ့။ ဒါဆိုရင္ ေသခ်ာတဲ့ျပဳျပင္မွဳတစ္ခုကေတာ့ ဒီဆီစစ္ကို အသစ္တစ္ခုနဲ႔ မေျပာင္းလဲသမွ်ကာလပတ္လံုး ဒီကားဟာ ခရီးဆက္လို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ ဒါက Change ရဲ႕အေျခခံသေဘာကို ထင္သာျမင္သာျဖစ္ေအာင္ အရိုးရွင္းဆံုးနည္းနဲ႔ ရွင္းျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အစၥလာမ့္သမိုင္းမွာ တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)ဟာ အရဗ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္လံုးကုိ Change ေျပာင္းလဲမႈ ျပဳလုပ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဟုတ္၏/မဟုတ္၏ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကည့္ၾကပါ။ ဒီလိုေျပာင္းလဲသြားျခင္းအေပၚ ဒီအရဗ္ လူ႕အဖြဲ႔အစည္းဟာ တိုးတက္တဲ့ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းတစ္ရပ္အျဖစ္ ကမာၻေပၚမွာ သမိုင္းမွတ္တမ္းတင္ ခံခဲ့ရပါတယ္။ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီးက အရဗ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္လံုးကုိ ေျပာင္းလဲေပးလိုက္တဲ့အေရးမွာ အဓိက အခန္းက႑က ပါ၀င္ခဲ့တာကေတာ့ အလႅာဟ္ရဲ႕၀ဟီ တစ္နည္းအားျဖင့္ က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အစၥလာမ္သမိုင္းမွာ တမန္ေတာ္ျမတ္က အရဗ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္လံုးကုိ Change လုပ္တဲ့အခါမွာ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီးနဲ႔ ဆြဟာဘာ သာ၀ကႀကီးမ်ားရဲ႕ စိတ္အေျခအေန(Mind set)ဟာ “ေျပာင္းလဲ၀ံ့ျခင္း” (Dare to Change) အေနအထားမွာ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ေျပာင္းလဲ၀ံ့တဲ့အေနအထား (Dare to Change) မရွိဘူးဆိုရင္ ဒီအရဗ္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ ဘယ္လိုမွ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါက ဘာကုိ ျပသလဲဆိုရင္ တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ) အေပၚမွာ သူ႕ရဲ႕ ဆြဟာဘာ သာ၀ကႀကီးမ်ား ဘယ္ေလာက္အထိ ယံုၾကည္ကုိးစားသလဲဆိုတာကုိ ျပသေနျခင္းပါ။
တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)ကို ႏွစ္ႏွစ္ကာကာယံုၾကည္ၾကတဲ့ သူ႔ရဲ႕ဆြဟာဘာ သာ၀ကႀကီးမ်ားဟာ တမန္ေတာ္ ျမတ္ႀကီး ခ်ျပခဲ့တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလမ္းစဥ္ကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့လိုက္နာခဲ့ၾကၿပီး မိမိတို႔ရဲ႕ မွားယြင္းေနတဲ့လမ္းစဥ္ေတြကို စြန္႔လႊတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီကေန႔ တမန္ေတာ္ျမတ္ကို အလြန္မတန္ ခ်စ္ခင္ျမတ္နိုးပါတယ္ဆိုတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔က မွားယြင္းေနတဲ့လမ္းစဥ္ေတြကို စြန္႔လႊတ္ၿပီး တမန္ေတာ္ျမတ္ လိုက္နာက်င့္သံုးျပသခဲ့တဲ့ ကုရ္အာန္လမ္းစဥ္ကို အမွန္တကယ္ ေျပာင္းလဲဖက္တြယ္ လိုက္နာေနၾကၿပီလား ဆိုတာကို သံုးသပ္ၾကည့္ၾကပါဦး။ ဒီလိုေျပာင္းလဲ၀ံ့တဲ့ သတၱိ(Dare to change) မရွိဘူးဆိုရင္ အဲဒီလူ႔အစုအဖြဲ႔ဟာ ဘယ္လိုမွ တိုးတက္လာမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။
Change ျဖစ္စဥ္ကုိ ဆက္စပ္ေဖာ္ျပေနတဲ့ ကုရ္အာန္ ဆူရာဟ္ အဆြရ္၊ ဆူရာဟ္အမွတ္ (၁၀၃)ကုိ လည္း တင္ျပပါရေစ။
`ေခတ္ကာလကုိ တိုင္တည္ပါ၏။ ဧကန္မုခ်ပင္ လူသားသည္ Dehumanization လူ႕အရည္ အေသြးမွ ေလ်ာ့က်သြားျခင္းအေျခအေန၌ ရွိၾကေလသည္။ သုိ႔ရာတြင္ အီမာန္သက္၀င္ယံုၾကည္ၿပီး ဘ၀ကုိ အမွန္တရားႏွင့္အညီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ တည္ေဆာက္ေနသူမ်ား၊ ၿပီးေနာက္ အမွန္တရား (အလ္္ဟက္) ကုိ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၌ လႈံ႕ေဆာ္တိုက္တြန္း ႏႈိးေဆာ္ေနသူမ်ားႏွင့္ ဘ၀ကို ႀကံ့ႀကံ့ခံရင္ဆိုင္ ရပ္တည္ရန္ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္သူမ်ားသည္ကား Dehumanization လူ႕အရည္အေသြး နိမ့္က်ပ်က္စီးသြားသူမ်ားတြင္ ပါ၀င္ၾကမည္ မဟုတ္ၾကေခ်။´ (ကုရ္အာန္ – ၁၀၃)
အထက္ပါ ဆူရာဟ္ (၁၀၃)အရ `ေခတ္စနစ္´ဆိုသည္မွာ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲလ်က္ ရွိသည္။ ထိုတိုးတက္ေျပာင္းလဲလာေသာ ေခတ္စနစ္ကုိ လိုက္ေလ်ာညီေထြစြာ Change မလုပ္ႏိုင္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းသည္ လူ႕အရည္အေသြးမွ ေလ်ာ့က်သြားေစမည္။ Dehumanization အေနအထားသို႔ ေရာက္ရွိသြားေပမည္။
ဒီဆူရာဟ္မွာပါ၀င္တဲ့- `၀သ၀ါ ေဆာင္ဗစ္လ္ ဟက္က္၊ ၀သ၀ါ ေဆာင္ဗစ္ဆြဗ္ရ္´
ဆိုတဲ့အပိုင္းကို ျမန္မာဘာသာနဲ႔ ျပန္ဆိုမယ္ဆိုရင္
`အမွန္တရား၊ သစၥာတရားအတြက္နဲ႔ ဘ၀ကုိ ႀကံ့ႀကံ့ခံ ရင္ဆိုင္ရပ္တည္ရန္ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ေနသူမ်ား´
ဒီစာပိုဒ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္ ႏိုင္ငံေရးအျမင္နဲ႔ သံုးသပ္ပါရေစ။ အားလံုးသိၾကတဲ့အတိုင္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ အာဏာရွင္ လက္ေအာက္မွာ ႏွစ္ေပါင္း(၅၀)ေက်ာ္ (ရာစုႏွစ္တစ္၀က္ေက်ာ္) ေနထိုင္ခဲ့ၾကရတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္ဆိုတာက မိမိအာဏာတည္ၿမဲဖို႔ ကုိယ့္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ကုိျဖစ္ေစ၊ ကုိယ္သေဘာမက်တဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကုိျဖစ္ေစ၊ လူသား အဆင့္ကေနၿပီး ေလ်ာ့က်သြားေအာင္ ရည္ညႊန္းေျပာဆို၊ လုပ္ကိုင္ျပဳမူျခင္းအားျဖင့္ Dehumanization လုပ္ေလ့ ရွိပါတယ္။
အာဏာရွင္ေတြဟာ မီဒီယာမ်ားကုိခ်ဳပ္ကိုင္ၿပီး တစ္ဖက္သက္၀ါဒျဖန္႔မႈေတြကုိ တိုက္႐ိုက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သြယ္၀ိုက္ၿပီးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သြတ္သြင္းေျပာဆို ၀ါဒျဖန္႔ၾကတယ္။ အျခားတစ္ဖက္က ဇာတ္ေၾကာင္း ေတြ၊ အျခားတစ္ဖက္က သတင္းမွန္ေတြကုိ ပိတ္ဆို႔ၿပီး မိမိလိုခ်င္ေသာ၊ မိမိျဖစ္ေစခ်င္ေသာ သတင္းအေနအထားကုိပဲ အမ်ားျပည္သူကုိ ၾကားနာခြင့္ေပးပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ ဘယ္လိုျဖစ္လာသလဲဆိုေတာ့ အျခားတစ္ဖက္က သတင္းမွန္ကုိ ၾကားနာခြင့္မရေတာ့တဲ့ အမ်ားျပည္သူေတြဟာ အဲဒီသတင္းအမွန္နဲ႔အတူ ပါလာမယ့္ခံစားမႈေတြ၊ ဆင္ျခင္စဥ္းစားရမယ့္ အခ်က္ေတြကို မရရွိ ေတာ့ပါဘူး။ ဒီအေပၚမွာ သတင္းမီဒီယာနဲ႔ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီေရး ယႏၱရားေအာက္မွာေနထိုင္ရတဲ့ သာမန္ အမ်ားျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ တစ္ဦးကုိတစ္ဦး နားလည္မႈေပးဖို႔ အခက္အခဲမ်ားစြာ ျဖစ္သြားရပါတယ္။
အာဏာရွင္က မိမိနဲ႔ဆန္႔က်င္ဖက္ေတြ မိမိ မလိုလားသူေတြကုိ လူသားအျဖစ္မွ ေလ်ာ့က်သြားေအာင္ ေျပာဆိုရည္ညႊန္း Dehumanization လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ မလိုလားတဲ့အုပ္စုထဲမွာ မြတ္ဆလင္မ္ ေတြကုိ အစိုးရဌာနေတြမွာ ေနရာမေပးတာတို႔၊ ခရီးသြားလာခြင့္ ပိတ္ပင္တာတို႔၊ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ပိတ္ပင္တာတို႔၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ကန္႔သတ္တာတုိ႔၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္း ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္တာတို႔ အစရွိတဲ့ ကန္႔သတ္မႈေတြဟာ အာဏာရွင္က မြတ္ဆလင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကုိ `မလိုလားသူမ်ား´အျဖစ္ သေဘာထားရွိေနတာကုိ ျပသေနျခင္းပါ။
မိမိနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဖက္ေတြ၊ မိမိ မလိုလားသူေတြကုိ လူ႕အဆင့္အတန္းမရွိသူမ်ားအျဖစ္ Dehumanization ျပဳလုပ္လိုက္တဲ့အခါ အမ်ားျပည္သူအၾကားမွာ ‘Hatred’ အမုန္းပြားျခင္းကုိ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ သုေတသနအရဆိုရင္ (၁၉၈၀)လြန္ႏွစ္မ်ားမွာ ဗုဒၶဘာသာအမ်ားစု ေနထိုင္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မြတ္ဆလင္မ္မ်ားအေပၚ မုန္းတီးျခင္း (Hatred)ဟာ (၈၀%)ေက်ာ္ ရွိေနတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ မြတ္ဆလင္မ္ဆိုတာ ျမန္မာ့လူ႕ ေဘာင္မွာ မလိုလားအပ္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္အျဖစ္ တံဆိပ္ကပ္ ခံလိုက္ရတဲ့အေပၚမွာ တစ္နည္းအားျဖင့္ အာဏာရွင္က မြတ္ဆလင္မ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကုိ Dehumanization လုပ္လိုက္တဲ့အေပၚမွာ မြတ္ဆလင္မ္ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းကုိ ႐ိုင္းစိုင္းၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ျပဳမူဆက္ဆံျခင္း၊ ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ ေခ်မႈန္းသုတ္သင္ျခင္းတို႔ဟာ တရား၀င္ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္ဆီ ဆိုက္ေရာက္သြားပါတယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးကုိ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ မိတၳီလာ၊ ပဲခူးတိုင္း အေနာက္ျခမ္းနဲ႔ လား႐ႈိးၿမိဳ႕ေတြမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ ကုရ္အာန္(၁၀၃)မွာ ပါရွိတဲ့ `၀သ၀ါ ေဆာင္ဗစ္လ္ ဟက္က္၊ ၀သ၀ါ ေဆာင္ဗစ္ဆြဗ္ရ္´
`အမွန္တရား၊ သစၥာတရားအတြက္နဲ႔ ဘ၀ကုိ ႀကံ့ႀကံ့ခံ ရင္ဆိုင္ရပ္တည္ရန္ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္သူမ်ား´ မရွိေတာ့ဘူးဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ဖတ္ဖူးတဲ့ ဒုတိယကမာၻစစ္က ျဖစ္ရပ္ကေလးတစ္ခုကုိ တင္ျပပါရေစ။
First they came for the Jews and I did not speak out become I was not a Jew.
“ပထမဦးဆံုး သူတို႔ကဂ်ဴးေတြကို ဖမ္းဖို႔ေရာက္လာၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ဳပ္က ထုတ္ေဖၚကန္႔ကြက္မွဳတစ္ရပ္ကို မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်ဳပ္က ဂ်ဴးတစ္ေယာက္မဟုတ္လို႔ပါ။”
Then they came for the Communists and I did not speak out become I was not a Communist. “ေနာက္တစ္ခါ သူတို႔က ကြန္ျမဴနစ္ေတြကိုဖမ္းဖို႔ ေရာက္လာၾကျပန္တယ္။ က်ဳပ္အေနနဲ႔ ဘာတစ္ခြန္းမွ ထုတ္ေဖၚ ကန္႔ကြက္ျခင္း မလုပ္ခဲ့ဖူးေလ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့က်ဳပ္က ကြန္ျမဴနစ္တစ္ေယာက္မွ မဟုတ္တာ။”
Then they came for the trade unionist and I did not speak out because I was not a trade unionist.
“ဒီတစ္ခါ သူတို႔က အလုပ္သမားသမဂၢ၀င္ေတြကို ဖမ္းဖို႔ေရာက္လာၾကျပန္တယ္။ က်ဳပ္ကဘာတစ္ခြန္းမွ ထုတ္ေဖၚကန္႕ကြက္ျခင္း မလုပ္ခဲ့ျပန္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ က်ဳပ္က အလုပ္သမားသမဂၢ၀င္တစ္ေယာက္မွ မဟုတ္တာကိုးဗ်။”
Then they came for me and there was no one left to speak out for me.
“ေနာက္ဆံုးေတာ့ က်ဳပ္ကိုဖမ္းဖို႕သူတို႔ေရာက္လာၾကၿပီ။ က်ဳပ္အတြက္ ထုတ္ေဖၚေ၀ဖန္ကန္႔ကြက္ေပးမဲ့လူ တစ္ေယာက္မွ မရွိေတာ့ဖူးဗ်။”
ဒီျဖစ္ရပ္ကေလးက ဘာကုိ ရည္ညႊန္းျပေနသလဲဆိုေတာ့ မိမိပတ္၀န္းက်င္မွာျဖစ္ေနတဲ့ မတရားမႈေတြဟာ မိမိနဲ႔မဆိုင္ဘူးဆိုၿပီး လစ္လ်ဴ႐ႈေနသူတစ္ဦးအတြက္ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အဲဒီမတရားမႈကုိ မိမိကိုယ္တိုင္ ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ ခံစားလိုက္ရတယ္ ဆိုတာကုိပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္မွာ တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ)က သူ႔ရဲ႕အရဗ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ဘယ္လိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ (Change) လုပ္ေပးခဲ့သလဲဆိုတာကုိ ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တမန္ေတာ္ျမတ္ဟာ အေျပာင္းအလဲ(၄)ခုကုိ တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ အရဗ္လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းအတြက္ ေျပာင္းလဲေပးခဲ့တာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့-
(၁) Personal Change
တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ စိတ္ထားမ်ား၊ အျပဳအမူမ်ား ႏွင့္ အသိအျမင္မ်ားကုိ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း။
(၂) Relational Change
မိမိအုပ္စုအတြင္း၊ မိမိအုပ္စုႏွင့္ အျခားအုပ္စုမ်ားအတြင္း၊ ဆက္ႏြယ္ ဆက္ဆံမႈကိုေျပာင္းလဲျခင္း။
(၃) Cultural Change
ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာေရး၊ မွ်တညီညြတ္ေရးကုိ တန္ဖိုးထားေသာ ယဥ္ေက်းမႈဆီသုိ႔ ေျပာင္းလဲျခင္း။
(၄) Structural Change
မူ၀ါဒႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုမ်ား၊ ေခါင္းေဆာင္မႈ ပံုသ႑ာန္မ်ား ေျပာင္းလဲျခင္း။
ဆက္လက္ၿပီး “ဘယ္လိုေျပာင္းလဲ (Change) လုပ္ၾကမလဲ” ဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အပိုင္း(၂)ကို ေနာက္တစ္ပါတ္ခြတၱဗါဟ္မွာ ဆက္လက္တင္ျပသြားပါမယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္း သတင္းေကာင္းပါးရင္းနဲ႔ ဒီတစ္ပတ္ ခြတၱဗါဟ္ကို ဒီမွာပဲနားလိုက္ပါမယ္။
အတ္စၥလားမုအလိုင္းကြန္းမ္ ……..
565656565656
ဘယ္လိုေျပာင္းလဲ (Change) ၾကမလဲ (၂)
ဒီေန႔( ၁၂.၇.၂၀၁၃)မွာ ကၽြန္ေတာ္တင္ျပမယ့္ ခြတၱဗါဟ္ရဲ႕ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ “ဘယ္လိုေျပင္းလဲ (Change) ၾကမလဲ – အပိုင္း(၂) ” ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔တင္ျပသြားမယ့္ အပိုင္းမွာေတာ့-
“မည္သည့္အခ်က္မ်ား၊ အေၾကာင္းအရာမ်ားက ေျပာင္းလဲျခင္း(Change)ကုိ တားဆီးဟန္႔တားေနရသနည္း” ဆိုတဲ့ အပိုင္းကို အဓိကထားၿပီးတင္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
လူ႕အဖဲြ႕အစည္းတစ္ရပ္အေနႏွင့္ `ဘယ္လိုေျပာင္းလဲ (Change) ၾကမလဲ´ ဟူေသာေမးခြန္းကုိ ေျဖဆိုဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းၾကရာမွာ `မည္သည့္အခ်က္မ်ားက ေျပာင္းလဲျခင္းကုိ ဟန္႔တားေနသနည္း´ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိ ထည့္သြင္းစဥ္းစား ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွာ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲျခင္း (Community Change) ကုိ ကန္႔သတ္တားဆီးေနေသာ အေနအထားမ်ား၊ အခ်က္အလက္မ်ား ရွိေနပါတယ္။ ဒီအခ်က္အလက္ေတြ၊ အေနအထားေတြကုိ သတိမမူဘဲ၊ မေဖာ္ထုတ္ဘဲ ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း မျပဳဘဲ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ ေျပာင္းလဲျခင္း ျပဳလုပ္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲျခင္းကုိ ကန္႔သတ္တားဆီးေနတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ၊ အေနအထားေတြကုိ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေဖာ္ထုတ္တင္ျပသြားပါမယ္။
၁။ (Dispute) ျငင္းခံုျခင္း (သို႔မဟုတ္) အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးမႈမရွိျခင္း ။
က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ (၄၂း၃၈) မွာ-
…..`၀အမ္႐ုဟြမ္ ႐ွဴးရာ ဘိုင္းနဟြမ္း´…..
— And whose affairs are decided by their mutual consultation —– (Quran- 42 : 38)
`သူတို႔၏ အေရးအရာကိစၥမ်ားကုိ သူတို႔ကုိယ္တိုင္ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းျခင္းျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ ရြက္ၾကသည္။´ (ကုရ္အာန္ – ၄၂း၃၈)
အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးေျပာဆိုမႈ (Dialogue) ဆုိတဲ့ အခန္းက႑မွာ ပါ၀င္သူတိုင္းဟာ အေျဖကိုယ္စီ ရွိေန ၾကပါတယ္။ အဲဒီအေျဖေတြကုိ အားလံုး အတူတကြ၊ ေနရာတက် ထားသိုႏိုင္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးျခင္း (Dialogue) နဲ႔ တစ္ဖက္သတ္ေျပာဆိုျငင္းခံုျခင္း (Dispute) ကုိေတာ့ ခြဲခြဲျခားျခား နားလည္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခုဟာ သေဘာသဘာ၀အားျဖင့္ အလြန္ကဲြျပားပါတယ္။
အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးျခင္းရဲ႕သေဘာက အေျခခံတူညီမႈကုိ ရွာေဖြျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ျငင္းခံုျခင္းက ကြဲျပားမႈမ်ားကုိသာ ရွာေဖြျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးျခင္းသည္ တူညီေသာ နားလည္မႈရေစရန္ ႀကိဳးစားျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ျငင္းခံုျခင္းက မိမိသိေသာ အသိသည္သာလွ်င္ မွန္ကန္ေၾကာင္းျပရန္ အားထုတ္မႈျဖစ္သည္။
အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးျခင္းမွာ နားလည္မႈရရွိရန္၊ အဓိပၸါယ္သိရွိႏိုင္ရန္ႏွင့္ သေဘာတူညီမႈတစ္ရပ္ကို ရွာေဖြရန္ နားေထာင္ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ျငင္းခံုမႈမွာ အျပစ္ရွာရန္၊ တန္ျပန္ျငင္းဆိုရန္အတြက္သာ နားေထာင္ျခင္းျဖစ္တယ္။
အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးေျပာဆိုျခင္းမွာ မိမိရဲ႕ မူလအယူအဆအေပၚမွာ ျပန္လည္သံုးသပ္မႈ ျပဳတယ္။ ျငင္းခံုျခင္းမွာ ေတာ့ မိမိရဲ႕ မူလအယူအဆကုိ အမွန္တရားအျဖစ္ တရားေသ ဆုပ္ကုိင္ထားပါတယ္။ တစ္နည္းေျပာရရင္ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးမႈမွာ မိမိရဲ႕ မူလေျပာင္းလဲႏိုင္ေျခ (Change)ကုိ ရွာေဖြတယ္။ ျငင္းခုံျခင္းဆိုတာက မိမိရဲ႕ မူလရွိရင္းစြဲအျမင္ကုိပဲ ပိုမို ဆုုပ္ကုိင္ထားျခင္းျဖစ္တယ္။
အျပန္အလွန္ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးျခင္းသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး(Peace)ကုိ ဦးတည္ေစတယ္။ ျငင္းခံုျခင္းကေတာ့ ပဋိပကၡျဖစ္မႈ၊ ၀ိ၀ါဒကဲြမႈ (Conflict) ဆီကုိသာ ဦးတည္ေစပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ ကုရ္အာန္နည္းက် တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းၿပီး တိုးတက္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ကုိ ေျပာင္းလဲလိုတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္မွာ ျငင္းခံုျခင္း (Dispute)ဆိုတာ ေျပာင္းလဲျခင္း (Change) ကုိ ဟန္႔တားေနတဲ့ အဆီးအတား တစ္ရပ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္မွာ ေျပာင္းလဲျခင္းကုိ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစတဲ့ ျငင္းခံုျခင္း ဆိုတာကုိ `အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးျခင္းဆီသို႔´ Change ေျပာင္းလဲေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒါကုိ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ (၁၆း၁၂၅)မွာ-
`– ၀ဂ်ာဒီလ္ဟြမ္း ဘိလ္လသီ ဟိယာ အဟ္ဆန္ –´
— And argue with them in a way that is best – (Quran-16:125)
`သင္သည္ သူတို႔ႏွင့္ အေကာင္းဆံုးေသာနည္းအားျဖင့္ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးပါေလ။´(၁၆း၁၂၅)
က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ (၈း၄၆)မွာလည္း ဒီလို ျပဆိုထားပါတယ္။ အဓိပၸါယ္က-
“သင္တို႔သည္ ၿငင္းခံုမွဳကို မျပဳၾကေလႏွင့္။ ယင္းသည္ကား သင္တို႔ ေလကုန္၊ အာေညာင္းရံုမွ်သာျဖစ္သည္။ ၿပီးေနာက္ သင္တို႔သည္ ႀကံ့ႀကံ့ခံၾကပါေလ။ ဧကန္မုခ်ပင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ႀကံ့ႀကံ့ခံသူတို႔ႏွင့္ အတူရွိေလသည္။ ” (ကုရ္အာန္- ၈း၄၆)
ဒါ့ေၾကာင့္ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးျခင္း (Dialogue) ဆိုတာ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ မယံုမၾကည္ ျဖစ္ေနတာ ေတြကုိ ေက်ာ္လႊားဖို႔၊ ႐ႈပ္ေထြးေနတာေတြကုိ လြတ္ေျမာက္ေစဖို႔၊ အတိတ္ကုိ နားလည္ၿပီး အနာဂတ္ကုိ ပြင့္လင္း ျမင္သာစြာ ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးျခင္း (Dialogue)မလုပ္ဘဲ ျငင္းခံုျခင္း (Dispute) ကုိပဲ ျပဳလုပ္ေနၾကမယ္ဆိုရင္ ျငင္းခံုေနျခင္းဆိုတာက Change ျပဳလုပ္ဖို႔ အတားအဆီးတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
၂။ အစုအဖြဲ႕တစ္ရပ္၏ ေတြးျမင္ခံယူပံုဓေလ့ (Organizational Culture)
လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ထဲမွာ ပါ၀င္ေနၾကတဲ့ လူေတြရဲ႕စိတ္ထဲမွာ တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့ျခင္း၊ တစ္ဖက္သားအေပၚ မတရား အျမတ္ထုတ္လိုျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္း ႐ိုင္းျပျခင္း၊ အေပၚစီးက ဆက္ဆံလိုျခင္း အစရွိတဲ့ စိတ္ေနသေဘာထား (Mindset)ေတြဟာ အခိုင္မာ ကိန္း၀ပ္ၿပီး (Institutionalized exploitation) ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလို စိတ္ေန စိတ္ထားရွိတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၀င္ေတြဟာ မိမိတို႔ရဲ႕ တရားမွ်တမႈ ကင္းမဲ့ျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္း႐ိုင္းျပျခင္းေတြကုိ သာမန္ျဖစ္႐ိုး ျဖစ္စဥ္ တစ္ရပ္အေနနဲ႔ သေဘာထားၾကပါတယ္။ အကယ္၍မ်ား သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ေနသေဘာထားေတြ၊ ေျပာဆိုျပဳမူပံုေတြကုိ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ေပးဖို႔၊ ေျပာင္းလဲေပးဖို႔၊ တြန္းအားတစ္စံုတစ္ရာ မရွိခဲ့ဘူးဆိုရင္ အဲဒီလူ႔အဖြဲ႕အစည္းဟာ တိုးတက္မႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ကင္းမဲ့သြားေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ေနသေဘာထားေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ ျပဳမူ၊ ေျပာဆိုလုပ္ကုိင္ေနပံုေတြဟာ ေျပာင္းလဲျခင္း(Change)ဆီသို႔ ဦးတည္ဖို႔ အကန္႔အသတ္၊ အတားအဆီးေတြ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ အစုအဖြဲ႕ တစ္ရပ္ရဲ႕ ေတြးျမင္ခံယူထားပံု ဓေလ့တစ္ရပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့အက်ိဳးဆက္ပါ။
အစုအဖြဲ႕တစ္ခုအတြင္းမွာ ပါ၀င္္ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ လူေတြရဲ႕ ေတြးျမင္ခံယူပံု ဓေလ့နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္အုပ္စု တစ္စု ရွိပါတယ္။ သူတို႔က `ငါတို႔သည္ သာလွ်င္ သာလြန္ျမင့္ျမတ္သူမ်ား ျဖစ္သည္´ ဆိုတဲ့ ခံယူခ်က္ (Internalized sense of superiority) မ်ိဳးကုိ ခံယူထားၾကပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈုစနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ပတ္၀န္းက်င္အေနအထားေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ၀ါဒတစ္ရပ္ကုိ သြတ္သြင္းခံထားရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ဒီလို ခံယူခ်က္မ်ိဳးကုိ ခံယူလိုက္ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီခံယူခ်က္က အျခားအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ လူမ်ိဳးစုမ်ား၊ ဘာသာျခားမ်ားအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံလိုစိတ္ ကုိျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ပဋိပကၡအသြင္ကုိ ေဆာင္ေစပါတယ္။
ယေန႔အခါမွာ လူအခ်ိဳ႕ဟာ လြဲမွားေနတဲ့ ေတြးျမင္ခံယူပံုဓေလ့ေတြကုိ လက္ကုိင္ျပဳထားၾကပါတယ္။ သူတို႔က `ငါတို႔ ဂ်ဴးဘာသာ၀င္မ်ားသည္သာလွ်င္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးျဖစ္သည္´ဟုလည္းေကာင္း၊ `ငါတို႔ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္မ်ား သည္သာလွ်င္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးျဖစ္သည္´ဟုလည္းေကာင္း၊ `ငါတို႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္သာလွ်င္ အျမင့္ျမတ္ဆံုး ျဖစ္သည္´ ဟုလည္းေကာင္း၊ `ငါတို႔ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္သာလွ်င္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးျဖစ္သည္´ဟု လည္း ေကာင္း ခံယူေၾကြးေၾကာ္လ်က္ ရွိၾကပါတယ္။
အမွန္တကယ္မွာေတာ့ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ဟာ မည္သည့္ဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ ျဖစ္႐ံုမွ်ႏွင့္ေတာ့ ျမင့္ျမတ္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္မသြားႏိုင္ပါ။ သက္ဆိုင္ရာဘာသာတရား၏ အဆံုးအမမ်ား၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကုိ လက္ခံယံုၾကည္ၿပီး၊ လက္ေတြ႕က်င့္ႀကံေဆာင္ရြက္မွသာ ျမင့္ျမတ္သူဟု သတ္မွတ္ႏိုင္မွာပါ။ ဘာသာတစ္ခုကုိ အေၾကာင္း ျပဳၿပီး `အဲဒီဘာသာ၀င္ျဖစ္ျခင္းသည္ ျမင့္ျမတ္ပါသည္´လို႔ ခံယူခ်က္ထားလိုက္ျခင္းဟာ အျခားဘာသာ၊ သာသနာကုိ ဖိႏွိပ္ခြဲျခားျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိသက္၀င္ယံုၾကည္တဲ့ ဘာသာကုိ ဘာသာ၀င္တစ္ဦးအေနနဲ႔ ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးျခင္း၊ အေလးေပးျခင္းကေတာ့ ဘာမွေ၀ဖန္စရာမရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အလြန္အမင္း အမႊန္းတင္ၿပီး၊ အျခားဘာသာ၊ သာသနာကုိ ထိပါးေျပာဆိုျခင္းကေတာ့ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းျခင္းတစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ (၆း၁၀၈)မွာ ဒီလိုျပဌာန္းထားပါတယ္။
`အသင္တို႔သည္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္မွလြဲၿပီး အျခားအရာမ်ားကုိ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ေနသူမ်ား (အစၥလာမ္မဟုတ္သူ ဘာသာျခားမ်ား)၏ ယံုၾကည္ကုိးကြယ္မႈမ်ားကုိ ကဲ့ရဲ႕႐ႈတ္ခ်ျခင္း မျပဳလုပ္ၾကႏွင့္။ အကယ္၍ (ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ရွိေသာ္) သူတို႔ကလည္း သင္တို႔ ယံုၾကည္အားထားရာ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ကုိ အသိမဲ့စြာျဖင့္ ျပန္လည္တံု႔ျပန္ ကဲ့ရဲ႕႐ႈတ္ခ်ၾကလိမ့္မည္´ (ကုရ္အာန္ – ၆း၁၀၈)
ကုရ္အာန္ (၆း၁၀၈)ရဲ႕ ျပဌာန္းခ်က္အရဆိုလွ်င္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တစ္ဦးဟာ အစၥလာမ္ မဟုတ္သည့္ အျခားဘာသာမ်ား၏ ယံုၾကည္ကုိးကြယ္မႈကုိ ကဲ့ရဲ႕႐ႈတ္ခ်ျခင္း ျပဳလုပ္ခြင့္ အလ်ဥ္းမရွိပါ။
ဒါေၾကာင့္ အစုအဖြဲ႕အသီးသီးမွာပါ၀င္ၾကတဲ့ လူမ်ားရဲ႕ ေတြးျမင္ခံယူပံု ဓေလ့စ႐ိုက္ (Organizational culture) ဟာ မွန္ကန္မႈ၊ မွ်တမႈ မရွိခဲ့လွ်င္ Change of Community လို႔ေခၚတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ကုိ ေျပာင္းလဲျခင္းမွာ အကန္႔အသတ္၊ အတားအဆီးတစ္ရပ္ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာၾကားရင္းနဲ႔ ဒီတစ္ပါတ္ခြတၱဗါဟ္ကို ဒီေနရာမွာပဲ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ရပါတယ္။
အတ္စၥလားမုအလိုင္းကြန္းမ္ ……..
မြဖ္သီ ဦးစန္းေအာင္ (B.Sc)