လူသားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးမှု င့် စွမ်းဆောင်နိုင်မှု ဦးခင်အောင်ဗလ (အာလင်မ်ဒီပလိုမာ)

လူသားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးမှု င့် စွမ်းဆောင်နိုင်မှု

ဦးခင်အောင်ဗလ (အာလင်မ်ဒီပလိုမာ)

ဒီကနေ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၁၈)ရက်နေ့မှာ ကျရောက်တဲ့ယာင်မွလ်ဂျူမုအဟ်နေ့မှာ
ကြွရောက် လာကြတဲ့ လူကြီးမင်းတို့အပေါ်သို့ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်ထံတော်မှ
ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုအပေါင်း ကျရောက်ပါစေ ကြာင်း ဆုမွန်ဒိုအာပြုအပ်ပါတယ်။
အတ်စလာမုအလိုင်းကွန်းမ် ၀ရဟ်မသုလ်လားဟိ ၀ဘရကာသုဟု
ယခုလို တည်ငြိမ်အေးချမ်းစွာနဲ့ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်ကိုအဗာဒသ်ပြုလုပ်ခွင့်ရတဲ့အပေါ်မှာ
ဦးစွာ အလ္လာဟ် အရှင်မြတ်ကို ချီးမွမ်းထောပနာပြုခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတဲ့နောက်
ကျွန်တော့်ရဲ့ မိဘနှစ်ပါးနဲ့တကွ ကျွန်တော့်ရဲ့ သင်ဆရာ၊မင်ဆရာ၊
ကြားဆရာများအားလုံးကိုလည်း ဒီနေရာကနေ ဂါရဝပြုကျေးဇူးတင်ရှိပါတယ်။
ကျွန်တော် ဒီကနေ့တင်ပြမယ့်ခါင်းစဉ်ကတော့ လူသားအရင်းမြစ်ဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့်
စွမ်းဆောင်နိုင်မှု ဆိုတဲ့ခါင်းစဉ်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော် ဒီခေါင်းစဉ်ကို
ရွးချယ်တင်ပြခြင်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ အလ္လာဟ် အရှင်မြတ်ရဲ့ လူ့ဘဝတည်ဆောက်မှုလမ်းစဉ်ဖြစ်တဲ့
ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်မှာ ညွှန်ကြားပြသထားတဲံ အတိုင်း လူမှု၊ လူ့ဘောင်အဖွဲ့အစည်းအတွင်း
လူသားများ တစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက် တန်ဖိုးထားပြီး လူကိုလူလိုမင်နိုင်မှသာ
လူသားအရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှာ ဖစ်တယ် ဆိုတာကို ရည်ရွယ်ပြီး တင်ပြရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်တော်တို့ရဲ့လက်ရှိလောကမှာ အရင်းအမြစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကဏ္ဍကြီး(၃)ရပ်ရှိပါတယ်။

ပထမဦးဆုံးကဏ္ဍက သဘာဝအရင်းအမြစ် (Natural Resources) ဖြစ်ပါတယ်။ သဘာဝ
အရင်းအမြစ် ဆိုတာကတော့ လူကြီးမင်းတို့ သိပြီးဖြစ်တဲ့ရ၊မ၊လ
စတာတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒုတိယ အရင်းအမြစ်ကတော့ငွကြေးဓနဥစ္စာ (Financial Resource)
တွေဖြစ်ပြီးတော့နာက်ဆုံးအချက်ကတော့ Human resources လို့ခေါ်တဲ့
လူသားအရင်းအမြစ်တွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနောက်ဆုံးအချက်က အပေါ်ကတင်ပြခဲ့တဲ့ အချက် ၂ ချက်နဲ့
လုံးဝကွဲပြားခြားနားပြီး မတူညီပါဘူး။ လူသား အရင်းအမြစ်ဟာဘာင်တွေကန့်သတ်ချက်တွေ
လုံးဝမရှိဘဲ လုပ်ရင်လုပ်သလောက်ဖစ်နိုင်တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်လေ့လာတွေ့ရှိတဲ့အတွက်
ကျွန်တော် ဒီခေါင်းစဉ်ကို ရွးချယ်ရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
လူဘဝလောက၌ အသက်ရှင်နေသူ တစ်ယောက်ဆီတိုင်း တစ်ယောက်တိုင်းက
ကိုယ့်အတွက်ပဲ စဉ်းစားနေကြတာပါ။ ကိုယ့်လူမျိုးကောင်းစားရေးအတွက်ပဲ
အဓိကထားကြတာ အခြားလူမျိုး၏ နစ်နာ ဆုံးရှုံးခြင်းအပေါ် ကိုယ်လူမျိုးအောင်ပွဲကို
ခံယူနေကြတယ်။ လူ့ဘဝတည်ဆောက်မှု စနစ်ဖြစ်တဲ့ အစ္စလာမ်ကိုလက်ခံပြီး
မွတ်စလင်တစ်ယောက် အဖြစ်ခံယူလိုက်ပြီဆိုရင် လူသားတစ်ရပ်လုံး၏ အကျိုးကျးဇူးကို
ကြိုးစားအားထုတ်ရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မွတ်စလင်တစ်ယောက် လက်ခံ
ယုံကြည်ထားသော တစ်ပါးတည်းသော အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်က လူသားအားလုံးကို
စီရင်ဖြစ်ထွန်းစေသာ၊ပုစုပျိုးထောင်သော အရှင်မြတ်ဖစ်တာကြောင့်ပါ။
ဒါကြောင့် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်ရဲ့ စနစ်ဇယားတွကို လိုက်နာကျင့်သူံးသူက
လူစွမ်းအားအရင်းဖြစ်ကို မဖြစ်မနေ လိုက်နာဆောင်ရွက်မှသာ အကျိုးဖစ်ထွန်းလာမှု

ဖစ်ပေါ်စေမှာပါ။ အကျိုးရှိအောင်ပြုလုပ်ရမှာပါ။ အကျိုးရှိအောင်လုပ်ဖို့ဆိုရင် မှနိကန်တဲ့
နည်းလမ်း ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်ကုရ်အာန်အာယသ်တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပီးလေ့လာ လိုက်နာမှာ
သာလျှင်အကျိုးဖြစ်ထွန်းလာမှာပါ။ ဆက်လက်ပြီး ကုရ်အာန်အာယသ်များလ့လာရမယ်ဆိုရင် စူရဟ် ၄၉
အာယသ် ၁၀မှာ ဆိုရင်
“ မုအ်မင်မန် သက်ဝင်ယုံကြည်သူတို့မှာ (အချင်းချင်း) ညီအစ်ကိုများသာဖစ်ကုန်၏။
သို့ဖြစ်ပေ ရာ အသင်တို့သည် မိမိတို့၏ ညီအစ်ကိုနှစ်ယောက်၏စပ်ကြားဝယ်
ရန်ငြိမ်းအောင်(စေ့စပ်မူ) ကိုပြုလုပ်ဆာင်ရွက်ကြလေကုန်။ ထိုမှတစ်ပါး အသင်တို့သည်
အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်အားကြာက်ကြလကုန်။ သို့မှလျှင် အသင်တို့သည်
အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ဆာင်ရန်တို့ကိုဆာင်ပြီးရှာင်ရန် တို့ကိုရှောင်ပြီး
သက္ကဝါရှိကြလေကုန်။”
ဒီအာယသ်ကိုလ့လာခြင်းအားဖြင့် အစ်ခ်ဝသွန်လို့ခေါ်တဲ့ ညီအစ်ကိုတာ ဒီနေရာမှာ
လူသားအရင်းမြစ်ကို ဖွံဖြိုးတိုးတက်လာဖို့ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်နေသည်ဖြစ်သလို
ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူသားမျိုးနွယ် ဆက်လက် တည်တံ့ပန့်ပွားရေးကို အရေးပါတယ်ဆိုတာ
ဘယ်သူကမှငင်းလို့မရနိုင်ပါဘူး။ ဒီနေ့ကမ္ဘာပေါ်မှာ အသွေးအရောင်
မတူသူများအကြား၊ ဘာသာမတူသူများအကြား၊ဒသမတူသူတွေများအကြား၊
အယူအဆမတူသူများ ကြားပါ ညီနောင်ဝါဒကို လိုက်ကိုင်ပြုခြင်းဖြင့် တစ်ဖက်နဲ့တစ်ဖက်
အပြန်အလှန် နားလည်မူပေးခြင်းတွေကို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ကြဖို့တာင်းဆို

အားပြုနေကြပြီဖစ်ပါတယ်။ဒါကို ကျမ်းတော်မြတ် ကုရ်အာန်က လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း
၁၄၀၀ကျာ် (၁၅၀၀)နီးပါးလောက်ကတည်းကဖာ်ထုတ်လမ်းညွှန့်ထားတာကို ဂုဏ်ယူစွာ
လ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။ ဒီအာယသ်မှာနာက်ထပ် အရေးကြီးတာက လူကို လူလို့မြင်
အရမ်းရေးကြီးတယ် တန်ဖိုးထားတတ် ရမယ်။ ဆိုလိုတာက လူသားအရင်းဖြစ်ကို
အဓိကထားပီး ပာနေခြင်းပဲဖြစ် ပါတယ်။
Human Resource(လူသားအရင်းအမြစ်)နဲ့ Human Value(လူတန်ဖိုး)ဟာ
တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်နတာကိုလ့လာတွေ့ရှိရပါတယ်။Human value (လူ့တန်ဖိုး) ရှိရင်
Human resource (လူသားအရင်းအမြစ်) ဆိုတာ ဘယ်လိုမှအဓိပ္ပါယ် မရှိတော့ပါဘူး။
ဒီနေ့ကမ္ဘာမှာတော့ Human Valueကို အလေးမထားတဲ့လူအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ Human
resource တွေကလဲ ပျက်ဆီးဆုံးရူံးလာပါတယ်။ ကျနော်တို့ လက်ရှိအခြေအနေတွေနဲ့
ပန်ကြည့်ရရင် ကျနော်တို့ လူအဖွဲ့အစည်းကလူတွေ လူကို လူတစ်ယောက်ပါလို့ တန်ဖိုးထား
ကြည့်တက်ပီလား စဉ်းစားရမှာပါ။ သူများတွေကို လက်ညိုးထိုးပီးနလာခဲ့တာ
ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ရော ဘာတွေလုပ်ပီးလဲ ဘယ်လို ဖွံဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ရမလဲ ဆိုတာ
ပန်လည်သုံးသပ်ဖို့ လိုအပ်နေပါပြီ။
ဒီအာယသ်ကပဲ ဘာထပ်ပီးသင်ပြလဲဆိုတော့ ကိုယ့်အချင်းချင်းပလည် ရာ
ပလည်ကြောင်းစ့စပိညှိနှိုင်းပီးပသာနာပြေလည်သွားအောင်လုပ်ဆောင်ရပါမယ်
ဒါမှသာ လူစွမ်းအား အရင်းဖြစ်က အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမှာပါ။ လက်ရှိမှာတော့ တခြားစီပါပဲ

ကိုယ်အချင်းချင်း ဘယ်လိုလုပ်လိုက်ရင် သူအခွင့်အရေးကိုလးစားတန်ဖိုးထားမူမရှိ
မူဆိုတာလေးတွေကိူ ကျနော်တို့တွ့မြင်နေရပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို ကျွန်တော်
ဥပမာအနေနဲ့ပြောရရင် ကျွန်တော်ကလက်ရှိ ယာဉ်မောင်း တစ်ယောက်
(တစ်နည်းအားဖြင့်) လမ်းအသုံးပြုသူတစ်ယောက်ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့မှာ
လိုက်နာစာင့်ထိန်း ရမယ့် လမ်းစည်းကမ်း၊ ယာဉ်စည်းကမ်းလေးတွေရှိပါတယ်။
လမ်းဆုံလမ်းခွတွေမှာ လမ်း အသုံးပြုသူများ လိုက်နာဖို့ မီးနီအစိမ်း၊ အဝါဆိုပြီးတော့
သင်္ကေတတွေရှိတယ်။ ဒီသင်္ကေတတွေက လမ်းအသုံးပြုသူတွေ
အန္တရာယ်ကင်းလုံခြုံစွာ အသုံးပြုနိုင်ရန်ပုလုပ်ထားတဲ့ သင်္ကေတတွေပဲဖြစ်တယ်။
ဒီသင်္ကေတတွေကို စည်းကမ်းရှိစွာ မလိုက်နာဘူးဆိုရင် တဖက်ယာဉ်ကြောမှာရှိတဲ့
လမ်းအသုံးပြုသူတွေ ရဲ့ ဘဝလုံခြုံမှု အခွင့်အရေးတွေကို
မလေးစားရာရောက်ပြီးတော့ သူတို့ကိုလည်း တန်ဖိုးမထားရာ ရာက် ပါတယ်။
ဒါကြောင့်မို့လို့ ကိုယ်ဘာပဲလုပ်နေနေ အကောင်းဆိုတာထက်
အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် လုပ်နေရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့လို့ အကောင်းဆုံးဖစ်နေရင်
ကိုယ့်ကို ဘယ်သူမှချန်ထားခဲ့လို့မရဘူး အဲ့လို့ အကောင်းဆုံးဖြစ်နေပင်ဆိုသော်လည်း လူကို
လူလိုမင်တက်ဖို့က အရမ်းအရေးကြီးပါ တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့
လူသားအရင်းမြစ်ဖွံဖြိုးမူမှာ အကျိုးရှိအောင်လုပ်မယ်ဆိုရင် ပထမဆုံးအချက် တစ်ချက် အနေနဲ့ လူကို
လူလိုမြင်တက်အောင် ကြည့်တက်ဖို့လိုသလို၊ လူဂုဏ်သိက္ခာတန်ဖိုးကိုဖာ်ဆောင်တဲ့

နရာမှာ အရေးကြီးဆုံးအချက်က လဲလူကိုလူလိူမြင်တက်ဖို့ပါပဲ၊ လူတန်ဖိုးကိုဖာ်ပေးမှ လူသား
အရင်းမြစ်ကလဲတိုးတက်မှာပါ။င်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ လူတစ်ဦးချင်းစီအရင်းမြစ်တွေ တိုးတက်မှ
င်ငံ အရင်းဖြစ်တွေကတိုးတက်မှာပါ။ လက်ရှိမှာဆိုရင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ ဆွီဒင်၊ ကနေဒါစတဲ့
အနောက်နိုင်ငံတွ ကြည့်ရင် သူတို့နိုင်ငံတိုးတက်နေတာကိုလ့လာလိုက်ရင်
လူသားအရင်းဖြစ်ကို အရေးပေးနေတာ ကို တွ့မြင်ရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်တော်တို့ လွန်ခဲ့တဲ့ ၄/၅ ရက်လောက်က online နဲ့ သတင်းမီဒီယာတွေမှာပါတဲ့
သတင်းတစ်ပုဒ်မှာ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုခံရတဲ့ အာရဗ်အမျိုးသမီးတစ်ဦး
င်ငံစွန့်ခွာထွက်ပြေးလာရာမှာ အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ် ဖွယ်ရာဖြစ်နေတာကို UNHCR ရဲ့
မတ္တာရပ်ခံချက်အရ ကနေဒါနိုင်ငံကင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်ပးခဲ့တာကို လူကြီးမင်း တို့လည်း
ကြားသိမှာပါ။ ဒါဟာ လူတစ်ယောက်ကို လူလိုတန်ဖိုးထားခြင်း၊ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို
တန်ဖိုးထားခြင်းဆိုတဲ့ သက်သေ၊ လုပ်ရပ်ဘဲဖြစ်ပါတယ်။
ဆက်လက်လေ့လာကြည့်မယ်ဆိုရင် Human Resource နဲ့ တရားဥပဒေ စိုးမိုးမှုဆိုတာ
ဆက်စပ်နေတာ ကိုလည်းတွ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ အာဆီယံနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့
စင်္ကာပူနိုင်ငံကိုမန်မာနိုင်ငံက လူတွေ အများအပြားသွားရောက်နထိုင်
အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြပါတယ်။ သူတို့ဟာ စင်္ကာပူကိုရောက်ရင် စင်္ကာပူနိုင်ငံရဲ့ တရားဥပဒေတွေကို
လးစားကြ၊ လိုက်နာကြပါတယ်။ မချိုးဖောက်ရဲကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေ
ပြီးလို့မန်မာပြည်ပြန်ရောက်လာတဲ့အခါမှာ မူလဗီဇအတိုင်း လစ်ရင်လစ်သလို ဥပဒေတွေကိုလးစားလိုက်နာ
ရကောင်းမှန်း မသိဘဲ နထိုင်သွားလာကြပါတော့တယ်။

ဒါဟာဘာလဲဆိုရင်မန်မာပြည်ကသူတွေကမန်မာပြည်ရဲ့ Rule of Law လို့ခေါ်တဲ့
တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု မရှိခြင်းအာက်မှာ ဘယ်လောက် အသက်ဝင်နေလဲဆိုတာ
တွ့မြင်ရမှာပဲဖြစ်ပါ တယ်။ ဒါကြောငိ့မို့လို့ Human resource တိုးတက်ဖို့ဆိုရင် Rule of
law ကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားရ မယ် ဆိုတာကို လ့လာတွေ့ရှိပါတယ်။
ဒီအကြောင်းကိုလဲ စူရဟ် ၁၇ အာယသ် ၇၀ မှာ …… လူသားအရင်းအမြစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး
အာယသ်နောက်တစ်ခု တင်ပြရရင်
“ ငါအလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် လူ၏အနွယ်အဝင်များကို အတူအညီလးစားထိုက်စွာ..
စီရင်ဖြစ် ထွန်းစေတော်မူသည်။” ကိုယ်ကသူ့ကိုလးလေးစားစားဆက်ဆံမှ သူကလည်း
ကိုယ့်ကိုပန်ပြီးလးလေးစားစား ဆက်ဆံခြင်းကို ခံရမှာ။ ကိုယ့်ကို ချစ်ခင်စေရင်လည်း
သူ့ကိုကိုယ့်က ချစ်ခင်ပေးမှသာ ချစ်ခြင်းမေတ္တာကို ရရှိမှာပါ။ အဓိကကတော့ Respect ပါပဲ၊
လူသားအချင်းချင်းမှာ တန်းတူရည်တူ အရည်အသွေးတွေကို အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်က
စီမံထားပီးသားပါ။ အာဒမ်ဆိုတဲ့ လူသားဖြစ်တည်လာမူ အဆင့်သို့ရောက်ရှိလာတဲ့အခါမှာ
လူတွေအကုန်လုံးဟာ ရိုသေလေးစားထိုက်သူတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့လို
ရိုသေလေးစားမှု၌တိုင်းပြည်ဒသ၊ လူမျိုးအုပ်စု၊ အသားအရောင်၊ ဘာသာစကား၊
အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး စသည်တို့ကိုလည်း ခွဲခြားဆက်ဆံလို့မရဘူး။နာက်
အယူဝါဒကွဲပြားမူပေါ်မှာ နားလည်ပြီးလးလေး စားစား ဆက်ဆံပေးရမယ်။ ဒါမှသာ
လူမူဖွံဖြိုးမှု တွဟာ အကျိုးသက်ရောက်မှာပါ။

ဥပမာပေးမယ်ဆိုရင် အခြေခံအကျဆုံးဖြစ်တဲ့ မိသားစုအဆင့်ကနေစပြီး
လ့လာကြည့်မယ်ဆို ရင် ကိုယ့်မိသားစုအတွင်းမှာ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်
အယူဝါဒကွဲပြားမှုတွေရှိမှာဘဲ။ အဲဒီလို အယူဝါဒ ကွဲပြားမှုအပေါ်မှာ
ကိုယ်ကလေးလေးစားစားနဲ့ ဆက်ဆံပေးမယ်ဆိုရင်ပဿနာတွေပလည်ပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ
နထိုင်နိုင်မှာပါ။ ဒီလိုအခြေခံကျတဲ့ မိသားစုအတွင်းမှာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေမှ ရပ်ကွက်၊
မြို့တွေ၊င်ငံတွေမှာပါ လူ့အဖွဲ့အစည်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှာဖစ်ပြီးတော့
လူသားအရင်းအမြစ်တွေက လည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှာပါ။
ဆက်လက်ပြီး ကျမ်းမြတ်ကုရ်အာန် စူရာဟ် ၄၆ အာယသ် ၁၉ မှာ
“စင်စစ်သော်ကား အသီးသီးတို့၌ ၎င်းတို့ကျင့်မှုခဲ့ကြကုန်သော
အကျင့်အမူများအလိုက် အဆင့် အတန်းများ ရှိကြလေ၏။ ၎င်းပြင် ထိုအရှင်မြတ်သည်
၎င်းတို့အား ၎င်းတို့၏ အကျင့်အမူများ၏ အစားကို အပြည့်အစုံပေးတော်မူအံ့။
သို့ရာတွင် ၎င်းတို့မှာ မတရားပြုမူခြင်းကို ခံကြရမည်မဟုတ်ပေ။”
ဆိုလိုတာကကာင်းရာလုပ်တဲ့သူကို လူတွေကလးစားကြတယ်။ သူမှားတိုင်းလဲ
ကိုယ် လိုက်မှားဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး။ ကိုယ်သာ ကိုယ်ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေကိုလးစားမူတွေကို
ကုရ်အာန် လမ်းညွှန်ချက်နဲ့ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ရမှာပဲ။ ပထမဦးဆုံးအနေနဲ့
လူသားဖွံဖြိုးမူလုပ်တော့မယ်ဆိုရင်ခါင်းဆောင်တွေရဲ့ခါင်းဆောင်ဖြစ်ဖို့
လိုအပ်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ဆရာတွေရဲ့ ခွဗသ်တွေမှာပြောကြား ပြီးဖစ်သလို့ပင်ပ
leadership အခန်း ကဏ္ဍတွေမှာလဲ ရးသားဖော်ပြထားတာတွေ အများကြီးရှိပါ တယ်။

ကမ္ဘာကျော်စာရေးဆရာကြီး John c Max well ပြောထားတဲ့ Leadership
ဆိုတဲ့ခေါင်းဆောင်ဖစ်ခြင်း စာတမ်း ကျနော်ကို ကိုးကားခွင့်ပြုပါ။ ဒီစာတမ်းကို
လ့လာကြည့်မိတဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အန္တိမတမန်တော်မြတ်ကြီး
မုဟမ္မဒ်(ဆွ)ဟာ ဒီလိုလုပ်ရပ်တွေလုပ်ခဲ့ပါလားလို့ပးမြင်ယာင်မိပါတယ်။
ဒီစာတမ်းရှင် ပာထား တာက –
1 .Know The Way သွားရမယ့် လမ်းကြောင်းပါပဲ။လူအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို တာဝန်ယူ
ဆာင်ရွက်တဲ့ အခါမှာ ဒါမှမဟုတ်ကျရာ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့အခါမှာ သွားရမယ့်
လမ်းကြောင်းကို သိရှိရမှာပဲ ဖစ်ပါတယိ။
2. Go The Way – လက်တွေ့လုပ်ကြရမယ်။ သိတော့သိတယ် လိုက်မလုပ်ကြဘူး ။ရွ့
ဖို့လိုတယ်။ခါင်းဆောင်ကောင်းတစ်ယောက်ဟာ လမ်းကြောင်းသိရမယ်။
လက်တွေ့လုပ်ရမယ်။ ပြီးတော့ လမ်းကြောင်းပြရမှာဖြစ်တယ်။
3. Show The Way – လမ်းကြောင်းပြတာ (အားကျအောင်လုပ်တာ၊ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ဖြစ်အောင်
လုပ်တာ၊ Smart ကျတာ၊ အားကိုယ်ချင်စိတ်ဖစ်လာအောင်) အတူယူချင်စိတ်ရှိရမယ်။ လမ်းကြောင်း
ကိုလည်း သိပြီး အဲ့လမ်းကြောင်းပေါ်မှာလဲ ထင်သာမြင်သာအောင် တာဝန်ယူမူ
တာဝန်ခံမှုအပြည့်နဲ့လျှာက်လှမ်းရမှာပါ။ အများမြင်အောင်လည်း
လျှာက်လှမ်းရပါမယ်။

ဒီနေရာမှာ ကျွန်တော် ဥပမာလေးတစ်ခု တင်ပြပါရစေ။ ကျွန်တော်အပါအဝင်
လူငယ်တစ်စုဟာ ပြုံးပန်း တစ်ထောင် (TSCG) ဆိုတဲ့ ပရဟိတအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို ဖွဲ့ခဲ့ပြီး
ပင်ပမှာ ပရဟိတလုပ်ငန်းတွေ ကို လစဉ်လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိနေပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ဟာ
အလှူတစ်ခု လှူဒါန်းဖို့သွားတော့မယ်ဆိုရင် ဘာလှူမလဲ။ ဘယ်ကိုလှူမလဲ။ ရရှိထားတဲ့ငွပမာဏ၊
သွားလှူမယ့်နေရာဒေသရဲ့ အနေအထားစသဖြင့် အများကြီး
လုပ်ဆောင်ရတာတွေရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်အလှူလုပ်မယ့်အခါ လှူမယ့်နေရာကို အရင်
ရှာဖွေရပါတယ်။ ဥပမာ မိဘမဲ့ဂေဟာ အဲလိုမိဘမဲ့ဂေဟာတွေထဲက တကယ်လိုအပ်တဲ့နေရာ
လိုက်ရှာရပါ တယ်။ လမ်းကြောင်းသိသွားပြီဆိုရင် အဲဒီနေရာကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ
အဖွဲ့သားတွေ သွားရောက်လှူ ဒါန်းပါတယ်။
ပြီးတော့ လှူဒါန်းလို့ပြီးလို့ ဓါတ်ပုံရိုက် Online တင်ပါတယ်။ ဒါကလည်း
ကြွားဝါဂုဏ်ဖော်ချင်လို့ မဟုတ်ဘဲ အခြားလူ့အဖွဲ့အစည်းတွေ လှူချင်လာအောင်၊
လိုအပ်ချက်တွေရှိနေသေးတယ်လို့ သတင်း စကားပါးခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့လို
လုပ်ဆောင်တဲ့အခါမှာလည်း တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုအပြည့်အဝနဲ့ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်မှသာ
လုပ်ငန်းဆောင်တာများက ပြီးပြည့်စုံမှာဖြစ်ပါတယ်။နာက်တစ်ချက်အနေနဲ့
လူသားဖွွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု လုပ်ဆောင်တော့မယ့် လူသားတစ်ယောက်မှာ အရေးကြီးဆုံး
လိုအပ်ချက် ကတော့ အသိပညာရေးပါဘဲ။

တိုးတက်နေတဲ့င်ငံတွေပြန်ကြည့်ရင် လူသားအရင်းမြစ်ကို အပြောင်းလဲလုပ်ပြီး
လုပ်ကိုင်တဲ့ အတွက် တိုးတက်သွားတယ် သူတို့မှာ ကျန်တဲ့အရင်းမြစ်တွေက
ကျနော်တို့နိုင်ငံလောက်မပေါဘူး။ ဥပမာ စင်ကာပူဆိုရင် ကျွန်းစုနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလေးဆိုပေမယ့်
လူသားအရင်းအမြစ်တွေ၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး တို့ကို အားပေးခဲ့လို့ ဒီကနေ့
အာရှမှာ ကျားတစ်ကောင်လို့တောင် သတ်မှတ်ထားပါပြီ။ ပညာရေးဆိုရင် ကျနော်တို့က
ဘွဲ့ရမှပညာရးလို့မြင်နေတယ် သာမန်အားဖြင့်ဘောပင်နဲ့ စာအုပ်ကိုင်လိုက်တာနဲ့ ပညာရေး လို့
သတ်မှတ် လို့ မရဘူး ။ ကျနော်တို့ လူ့အဖွဲ့အစည်း မတိုးတက်ဘူးဆိုတာ ပညာရေးကို
အားမပေးလို့ပဲ။
ဘယ်လောက်တောင် အားမပေးရဘူးလဲဆိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းအတွင်းက
အစ္စလာမ်မစ်က်င်ငံတစ်ခုက ဆရာကြီးတစ်ပါးက အမျိုးသမီးတွေကို ၅တန်းထိပဲ
ပညာသင်ကြားရမယ်လို့ပာလိုက်တယ်။ အဲဒီထက် ထပ်ပြီး သင်ကြားဖို့ မလိုဘူးလို့
ထုတ်ပြောလာတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်က
ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန် စူရာဟ် ၂၊ အာယသ် ၃၁ မှာ “အလ္လာဟ်အရှင်မြတ် သည် အာဒမ်အား
အလုံးစုံသော ပညာရပ်တို့ကို သင်ကြား ထည့်သွင်းချီးမြှင့်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ” ဒီအာယသ်
မှာ ဆိုထားတဲ့ အာဒမ်ဟာတိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးလာပြီး ယဉ်ကျေးမှုတွ ထွန်းကားလာသော
လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ရည်ညွှန်းတာဖြစ်ပါတယ်။

အလ္လာဟ်ကတော့ လူသားရဲ့ ဗီဇ၌အသိ၊အတက်ပညာများ ဘယ်လိုပညာကိုမဆို သင်ယူရင်
တက်မြောက်နိုင်တဲ့ ဗီဇကိုထည့်သွင်းပေးထားပြီးဖစ်ပါတယ်။ လူကအဲ့ဒါကြောင့်
ဘာမဆိုသင်ယူရင် တက်မြောက်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ လူသားအရင်းမြစ်ဖွံဖြိုးအောင်
လုပ်မယိဆိုရင်အဓိကအနေနဲ့ အသိပညာကို အရင်းမြစ်ကို စုဆောင်းရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။
လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာ ပညာရေးကို အဓိက ထားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းက ဖွံဖြိုးတိုးတက်တာပါပဲ
ခုလက်ရှိ တခြားလူ့အဖွဲ့အစည်းကတော့ ပညာရေး ကို အရေးပေးလာတာကို
တွ့နေရပါပြီ ။ သို့သော်ငြားလည်း ကျနော်တို့ မွတ်စလင်လူအဖွဲ့အစည်းမှ ဆိုရင်
ပညာ(အေလင်) စကားလုံးနဲ့ ပတ်သက်ပီးတော့ အငြင်းပွားနေဆဲပါ။
တစ်ဘက်လူအဖွဲ့အစည်းကတော့အလင်ဆိုတဲ့ ပညာရေးကို အသုံးချနေပီးလူသားအရင်းမြစ်
ဖွံဖြိုးတိုးတက်မူတွေမှာ လုပ်ကိုင်ဆာင်ရွက်နေပါပီ။ ။ဒါကြောင့်မို့လို့ လူသားရဲ့
အထူးခြားဆုံးနဲ့ အရေးကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ ပညာသင်ကြားရေး ကို အမြဲတစေ
လိုက်နာဆည်းပူးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲလိုလေ့လာဆည်းပူးတဲ့နေရာမှာ အရွယ်သုံးပါးစလုံး
ပညာဗဟုသုတကို နားလည်တတ်မြောက်သိအထိလ့လာနေရမှာပါ။
အဲ့လို့လေ့လာဆည်းပူးနေတဲ့ သူတစ်ယောက်ခြင်းရဲ့ အရည်အသွေးတွေကို
စုဆောင်းပြီးတော့ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့လူစွမ်းအားအရင်းဖြစ်ကိုဖာ်ဆောင်ရမှာပါ။
အဲ့ဒါကြောင့် လူစွမ်းအားအရင်းမြစ်က အကန့်အသတ်မရှိဘူး လုပ်ရင်လုပ်သလောက် ရတယ်ဆိုတာ
ကျနော်တို့ ဒီနေရာမှာလ့လာသိရှိရပါတယ်။နာက်တစ်ခုအနေနဲ့ လူသားအရင်းမြစ်
ဖွံဖြိုးတိုးတက်မူ လုပ်မယ်ဆိုရင် တစ်ယောက်ခြင်းမှာလဲရှိသင့်ရှိရမဲ့ အရေးအသွေးတွေ

လိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ (စိတ်ဆုံးဖြတ်ချက်ချရမယ်) မိမိဘဝတိုးတက်ရမယ်
ပာင်းလဲရမယ်ဆိုတဲ့ဟာပတ် သားရမှာပါ။ (တာဝန်ယူရမှာ) (တာဝန်ခံရမယ်)
(အာမခံပေးရမယ်) ကိုယ်ဘဝကို အာမခံပေးရမယ်။ ကိုယ်ဘာဖြစ်ချင်တယ် ဘာလုပ် ချင်တယ်ဆိုတာ
အာမခံရမယ်။ဥပမာပာရမယ်ဆိုရင်ဖြင့် အလ္လာဟ်က ကုရ်အာန်ဆိုတဲ့ ဥပဒေသတွကို
လိုက်နာကျင့်သုံးရင်အာင်မြင်မယိဆိုတဲ့ အာမခံချက်ပေးထားတယ်လေ။ အဲ့တော့
လူတွေက
ကုရ်အာန်တော့ အီမာန်ယုံကြည်ချက်ထဲကို ထည့်ထားတယ်။ အလ္လာဟ်ပြောတဲ့
အာမခံကိုတော့ မယုံကြည်ကြဘူး။ လူတွေက ကိုယ်ရဲ့ဘဝနေထိုင်မူကို အဆင်ပြေသလိုပဲ
ဖတ်သန်းနေကြတယ်လေ။ အဲ့တော့အာင်မြင်မူဆိုတာ မရှိသလောက်ပါပဲ။ ကျနော်တို့
လူငယ်တွေ အခုလက်ရှိဖြစ်နေတာ ဆိုရင် ပန်းတိုင်ဆိုတာပျောက်နေတယ်။
အနာဂတ်ပျောက်နေတယ်။ ကိုယ်ဘာဖြစ်ချင်နေမှန်း မသိတာ။
အခြေခံပညာအထက်တန်းဆင့်ပြီးရင် ဟိုဟာလုပ်ရမှာလား၊ ဒီဟာလုပ်ရမှလားနဲ့
စိတ်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ မခိုင်မှာတော့ ဘယ်အရာမှာကိုမှတာဝန်ယူမူ တာဝန်ခံမူတွေလဲမရှိတော့ဘူး
ကိုယ်ဘဝက ဘာဖြစ်လာ မလဲဆိုတဲ့ အာမခံချက်တွေ မရှိတော့ဘူး။ ဒါကြောင့်
ဒီအချက်၃ချက်ကကို ချိတ်ဆက်ပြီးတော့ လုပ်ဆောင်မှ လူသားအရင်းမြစ် ဖွံဖြိုးမူကို
လုပ်ဆောင်နိုင်မှာပါ ဒီအချက်ထဲက တစ်ချက်ကို မလုပ်ဆောင် ရင် ဖွံဖြိုးမူဆိုတာဖြစ်မလာနိုင်ပါဘူး။

လူစွမ်းအားအရင်းမြစ် အကျိုးရှိအောင်လုပ်မယ်ဆိုရင် လိုအပ်တဲ့စွမ်းရည်တွေလည်း
ရှိဖို့လိုပါတယ်။
၁. အတတ်ပညာ တစ်ခုခုကို အပတ်တကုတ် ကြိုးစားလေ့လာသင်ယူရမယ်။ ဥပမာ ကားမောင်း
တတ် တာလဲ ပညာပါ။
၂ ….. စီမံခန့်ခွဲနိုင်ရမယ် ၊လုပိဆောင်မယ့် အရာပေါ်မှာ
၃…. လူအကြောင်းတွေသိရမယ်(သဘောသဘာဝတွေအကြောင်း )
(ကျမ်းမြတ်ကုရ်အာန်မှာ အများကြီး ဖာ်ပြထားပါတယ်။)
၄…. တိုးတက်အောင်ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲဆိုတာ ချိတ်ဆက်စဉ်းစားနိုင်ရမယ်။
၅… ဒီအချက်က အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။ ကိုယ်ကိုယ့်ကို အရင်ပြုပြင်ရပါမယ်၊
လူအများစုကတော့ သူများကိုသာ
ပုဖို့ပြင်ဖို့ပြောနေကြတာကိုယ်ကိုယ်တိုင်ပြုပြင်ဖို့ကျမေ့နေကျတယ်။ စူရဟ် ၂ အာယသ် ၄၄
မှာ “အသင်တို့သည် သူတစ်ပါးကိုကာင်းရာ ညွန်ကြားဆုံးမ စကားပြောဆိုလျက်
မိမိကိုယ်ကိုမူမ့ထားကြကုန်ပါ၏လော။ ” အလ္လာဟ်က သတိပေးထားပါတယ်။ ဒါကြောင့်
ကိုယ့်ပြုပြင်ရေးသည် ပထမ သာဖြစ်တယ်။ ဒုတိယအနေနဲ့ သူများကိုပြုပြင်ပေးရမှာသာ
ဖစ်ပါတယ်။နာက်တစ်ခုက လူကောင်းတွကိုမွးမြူရမှာဖြစ်ပါတယ်ဆိုလိုတာက
နာက်လာမဲ့မျိုးဆက်အတွက် လူသားအကျိုးပြုလုပ်ငန်းတွေ လုပ်နိုင်မဲ့သူတွေမွးထုတ်နိုင်ရမယ်

နာက်အရည်အသွေးပိုင်းမှာလဲ အရေးကြီးပါတယ်။ အရေ အတွက်များဖို့မလိုပဲ
အရေးသွေးကောင်းဖို့က အရေးကြီးပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေကို အမြဲ
တိုင်းတာနေရမယ် ဘယ်လောက်တန်ဖိုးရှိနေပီလဲဆိုတာ ဒီနေ့နဲ့မနက်ဖြန် တူနေသလား
ဆိုတာ အမြဲပဲတိုင်းတာနေရမှာပါ။ ဒါမှသာ လူသားဖြစ်တည်မူတန်ဖိုးသိပြီးတော့
လူသားအရင်းမြစ် ဖစ်တည်မူ တန်ဖိုးကို မှင့်တင်ရာ ရာက်မှာပါ ။
ကျမ်းတော်မြတ် ကုရ်အာန် စူရဟ် ၂၅အာယသ် ၆၃မှာ ….
“စင်စစ်သော်ကား ‘ရဟ်မာန်’ ကြီးမားလှသော ကရုဏာတော်ရှင်၏နာခံဘဝ
တည်ဆောက်သူများ သည်အကြင်သူများပင်။ ထိုသူတို့သည်​ ပထဝီမြေပေါ်ဝယ် ကျိုးနွံစွာ၊
ဖည်းညင်းစွာ၊ ကာအိန္ဒြေ သိက္ခာ ရှိစွာ၊လမ်းလျှောက်ကြကုန်၏။ ထိုမှတစ်ပါး
အသိအလိမ္မာ ကင်းမဲ့ကြသောသူများသည် ၎င်းတို့နှင့်စကားပာဆိုကြသောအခါ
၎င်းတို့သည်ကာင်းမွန်စွာ ပဋိပက္ခကင်းငြိမ်းသော စကားကိုအပြစ်မဖြစ်စေသော
စကားကိုပြောဆိုကြကုန်၏။”
ဒီအာယသ်မှာက လူစွမ်းအားအရင်းမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မူ လုပ်ဆောင်တော့မယ့်
သူတစ်ယောက် က အများသူငါနဲ့ ဆက်ဆံတဲ့အခါမှာမာက်မာထောင်လွှားနေလို့ မရဘူး။
မ့်ချဆက်ဆံရမှာပဲဖစ်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဖွံ့ဖြိုးမှုလုပ်ဆောင်တော့မယ်ဆိုရင် ကိုယ်ပိုင်ဟန်ကို
အရင်ဆုံးပြုပြင်ရမှာပဲ၊ ခုနက စူရဟ်၂ အာယသ်၄၄ မှာပြောသလိုပါပဲ။ အဲ့သလိုမဟုတ်ပဲ

ကိုယ်ကိုယ်တိုင်မောက်မားထောင်လွှားနေရင် ဘာမှဆက်ပြီးလ့လာသင်ယူလို့ မရတော့ပါဘူး။
သင်ယူဖို့အတွက် ပာင်းလဲမှရမှာပါ။ လူဆိုတာ ဘယ်တော့မှperfect မဖြစ်လို့ပါ။
ဆိုလိုတာက လူသားတစ်ယောက်က သိတာမြင်တာတွေများလာတာနဲ့အမျှ ကျိုးနွံစွာ
မ့်ချစွာပာဆိုဆက်ဆံလာကြပါတယ် ဒါမှသာ လူသားအရင်းဖြစ်ဖွံဖြိုးမူက
ဆက်လက်လုပ်ဆောင်လို့ ရမှာပဲဖစ်ပါတယ် ဆိုတာ ဒီအာယသ်က သတိပေးထားပါတယ်။ ဒီအာယသ်မှာ
ဖာ်ပြထားတဲ့နာက်တစ်ချက် က သည်းခံခြင်းတရားပါပဲ။ တစ်ဘက်က ကိုယ့်ကို ဘယ်လို့ပဲ
ပစ်တင်ပြောဆိုနေပါစေ။ သူတို့ကို အချေအတင်ပန်ပြောနေဖို့ မလိုပါ ဘူး။
သူမှားတိုင်း ကိုယ်လိုက်မှားစရာ မလိုပါဘူး။ပသာနာကိုပလည်စေတဲ့
စကားငြိမ်းချမ်းခြင်းကိုသာပာဆိုလုပ်ကိုင်ရမယ်ဆိုတာကို အလ္လာဟ်က သင်ကြားထားခင်းပဲ
ဖစ်ပါတယ်။ စကားပြောဆိုရာမှာလဲ တစ်ဖက်သား ရှင်းရှင်းလင်းလင်းနဲ့ပတ်ပြတ်သားသား
ပာဆိုတက်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ အဓိပ္ပါယ်နှစ်ခွ ထွက်တာတို့စ်နာစေမဲ့စကားတွေကို
မပြောဖို့ကိုလဲ ကုရ်အာန်စူရဟ် ၃၃အာယသ် ၇၀မှာ “ဝကူးလူးကာင်လန်းစဒီးသား”၊ “အစဉ်အမြဲ
ပတ်သားတိကျ၊ ထင်ရှားစွာပာဆိုကြကုန်လော့" ညွှန်ကြားထားပါ တယ်။ ကျနော်တို့
လူအဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှာပာဆိုရာတွင်လည်းပာချင်တဲ့ စကားထိထိ
ရာက်ရောက်နဲ့ ရှင်းလင်းပြတ်သားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။နာက်တစ်ခုအနေနဲ့
လူသားအရင်းမြစ်ကို အကျိုးရှိဖို့အတွက်ဆိုရင် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာလုပ်လုပ်
တစ်ယောက်ခြင်းအတွက်ပဲလုပ်လုပ် လုပ်မယ့် သူတွေဟာ စစ်မှန်တဲ့သူတွေဖြစ်ရမယ်။

ဖာင့်မတ်မှန်ကန်တဲ့သူတွေဖစ်ရမယ်။ ဒီအကြောင်းအရာနဲ့ ပတ်သက်ပီး စူရဟ်၅ အာယသ် ၈ မှာ
လ့လာရင် သိရှိနိုင်ပါတယ်။
“အို မုအ်မင်န် သက်ဝင်ယုံကြည်သူအပေါင်းတို့၊ အသင်တို့သည် အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏
(နှစ်သက်မှုရယူရန်) အလို့ငှာဖာင့်မတ်တည်ကြည်သောသူများ၊ တရားမျှတစွာ
သက်သေခံသူများ ဖစ်ကြလေကုန်။”
နောက်တစ်ချက်အနေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းမှာဆိုရင် တကယ့်လုပ်မယ့် လူအရေအတွက် လိုအပ်ပါ
တယ်။ လူအများကြီးရှိပီး အလုပ်မဖြစ်ရင် အလားကားပါပဲ။ တကယ့်အရည်အချင်းနဲ့ လုပ်ချင်
ကိုင်ချင်စိတ်ရှိမှာဖစ်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာက လူနဲပေမဲ့ အလုပ်ဖြစ်ရမယ်။နာက်ပြီး လုပ်ငန်းတစ်ခု
လုပ်မယ်ဆိုရင် လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့အချိန်မှာ လုပ်ဆောင်ရမှာပါ အချိန်ရဲ့တန်ဖိုးကိုလည်း နားလည် ရပါမယ်။
ခုလုပ်ဆောင်ရမှာကိုနာက်မှလုပ်မယ်ဆိုရင် ဖွံဖြိုးတိုးတက်မူကို ရရှိနိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။
နာက်ဆုံးအချက်အနေနဲ့ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်တဲ့ နည်းလမ်းမှန်ကန်ရပါမယ် ။ နည်းလမ်းမှန်ကန်မှသာ
အာင်မြင်မူကိုရရှိမှာပါ။ ကျမ်းတော်မြတ်ကုရ်အာန်ရဲ့ ဥပဒေသတွေကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ရင် ဖွံဖြိုး
တိုးတက်မှုကသချာပင်ရရှိမဲ့အကြောင်းကိုလဲ အလ္လာဟ်က ကတိပေးထားပီးလဲဖြစ်ပါတယ်။
လူကြီးမင်း များခမျာ လူသားအရင်းမြစ်ဆိုတာ အရမ်းကျယ့်ပြန့်ပါတယ်။
ကျနော်ခုလောက်ပာနေတာနဲ့ မပြည့်စုံင်ပါဘူး။ လူကြီးမင်းများ
ဆက်လက်လေ့လာစေချင်ပါတယ်။
နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ပြောရရင် ကျွန်တော်တို့ဟာ

– လူကိုလူလို တန်ဖိုးထားတတ်ရမယ်။
– လူသားအချင်းချင်း လးလေးစားစား ဆက်ဆံရမယ်။ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို
လးစားရမယ်။
– အသိပညာ၊ အတတ်ပညာများကို အရွယ်သုံးပါးစလုံးမှာ သင်ယူရမယ်။
– ကိုယ့်ကိုယ်တိုင် စတင်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရမယ်။
– အဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှာ အရေအတွက်များဖို့ မလိုဘဲ၊ အရည်အသွေးရှိသူတွေ
လိုအပ်တယ်။
– ဖြောင့်မတ်မှန်ကန်တဲ့ သူတွေရှိရမယ်။

ကိုယ်ပတ်ဝန်းကျင် ကိုယ့်အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ဘယ်လိုပြုပြင်ဆောင်ရွက်ရမလဲ။ ကုရ်အာန်ရဲ့
လမ်းညွှန်မှုတွေကို လိုက်နာဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် လူသားအရင်းဖြစ်ကြီးဟာ ဖွံဖြိုးတိုးတက်သွားမှာ
ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေခြင်းဟာ ကုရ်အာန်ကပြဌာန်းချက်ဖြစ်တဲ့ အာကီးမုဆ်
ဆွလားသ် ဆိုတဲ့ ဆွလာသ်တည်ဆောက်ခြင်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဆိုတာ တင်ပြရင်းနဲ့
ကျနော်ရဲ့ ပထမပိုင်း ခွသ်ဗာဟ်ကို ဒီမှာတင်ရပ်နားလိုက်ပါတယ်။