Islam & Interfaith Dialogue အစၥလာမ္ႏွင့္ အင္တာဖိတ္ ဒိုင္ယာေလာဂ့္ မုဖ္သီ ဦးစန္းေအာင္ (B.Sc)
Islam & Interfaith Dialogue
အစၥလာမ္ႏွင့္ အင္တာဖိတ္ ဒိုင္ယာေလာဂ့္
မုဖ္သီ ဦးစန္းေအာင္ (B.Sc)
ဒီကေန႔ ၂ဝ၁၆၊ ဧၿပီလ၊ ၈ ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္တဲ့ ဂၽဴမုအာဟ္ေန႔မွာ အလႅာဟ္အရွင္ ျမတ္ကို ေအဗာဒသ္ျပဳရန္ ၾကြေရာက္လာၾကတဲ့ ေလးစားအပ္ပါေသာ မြတ္စလင္မ္ညီေနာင္ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး အေပါင္းတို႔ ခင္ဗ်ား။
“အတ္စလာမုအလိုင္းကြန္းမ္ ဝရဟ္မသုလႅားဟိ ဝဘရကာသုဟု”
ဒီကေန႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းစြာျဖင့္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ကို အိဗာဒသ္ျပဳခြင့္ရရွိတဲ့အေပၚမွာ ေရွးဦးစြာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ကို ေက်းဇူးတင္ရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ ကၽြန္ေတာ္ တင္ျပမဲ့ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ “အစၥလာမ္ႏွင့္ အင္တာဖိတ္ ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္” ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ျမန္မာမႈျပဳမယ္ဆိုရင္ ေတာ့ အနည္းငယ္အခက္အခဲ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း ဒီေဝါဟာရရဲ့ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ရွင္းျပတဲ့အထဲမွာ ပါဝင္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
“အစၥလာမ္ႏွင့္အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္” ေခါင္းစဥ္ကို ကၽြန္ေတာ္ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ တင္ျပ ရသလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔နိုင္ငံမွာ ဘာသာေပါင္းစံု (တစ္ခုေတာ့ရွိပါတယ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပြင့္ေပၚခဲ့တဲ့ ဘာသာ၊ သာသနာမရွိပါဘူး။) ဟာ ႏိုင္ငံျခားမွေရာက္လာၿပီး ဒီျမန္မာ့ေျမဆီ၊ ေျမႏွစ္ေပၚမွာ ႀကီးထြားလာျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။ အားလံုး Import လုပ္ထားတဲ့ ဘာသာေတြသာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေျမေပၚမွာ ဘာသာေပါင္းစံုကလည္း ေတာ္ေတာ္ေလးထြန္းကားပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာဝင္ေတြကလည္း သူတို႔ရဲ႕ဘာသာတရားေပၚမွာ ေလးေလးစားစားလိုက္နာ က်င့္သံုးၾကတဲ့ အပိုင္းေတြရွိပါတယ္။
ဒီလိုႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့ရတဲ့ျပႆနာက ႏိုင္ငံေရးကို အေျခခံတယ္ေျပာေျပာ၊ ယဥ္ေက်းမွဳကိုအေျခခံတယ္ေျပာေျပာ၊ ဘယ္လိုပဲ ဆိုေစကာမူ ဘာသာေရးပဋိပကၡ သေဘာမ်ိဳးေလးေတြ (Religious conflicts) ေသြးထိုးလွံဳ႕ေဆာ္ေပးလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္အျမင္ မၾကည္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြဟာေနာက္ေနာင္လည္း ျဖစ္ပြားလာႏိုင္တဲ့ အေနအထားေလးေတြကို ျမင္ေတြ႔ေနရတယ္။ အဲဒီလို ႏိုင္ငံမ်ိဳးေတြမွာ ဒီအင္တာဖိသ္ဒိုင္ယာေလာ့ခ္က အဲဒီျပႆနာေတြကို လံုးဝထိန္းႏိုင္ သလားဆိုေတာ့၊ အဲဒီလို မဟုတ္ေပမယ့္ အင္တာဖိသ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္က ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးမွာ အခန္းက႑တစ္ရပ္ကေနၿပီးေတာ့ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ျပႆနာကို လုပ္ခ်င္တဲ့အုပ္စုေတြ၊ အမွန္တကယ္ေတာ့ အဲဒီအုပ္စုေတြကလူနည္းစုပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအုပ္စုကို အားေပးေနတဲ့၊ ဘာမွေသေသခ်ာခ်ာမသိပဲ အသိမဲ့စြာ (Unwittingly) လို္က္ပါလာရတဲ့ ေသြးထိုးလွံဳ႕ေဆာ္ခံလူအုပ္စုကအမ်ားစုပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေတာ့ တမင္သက္သက္ ရည္ရြယ္ၿပီးပဋိပကၡဖန္တီးသူေတြအတြက္ေတာ့ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ လုပ္ဖို႔ မရည္ရြယ္ပါဘူး။ သူတို႔ကလည္း ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ေလာက္နဲ႔မရပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အသိမဲ့စြာျဖင့္ ပါဝင္လာၾကတဲ့ လူအုပ္စုႀကီး၊ အဲဒီလူအုပ္စုႀကီးကို ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ကရာခိုင္ႏႈန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျဖရွင္းအသိေပးၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ႏိုင္တဲ့အေနအထားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔လုပ္ကိုင္ေဆာင္ ရြက္လို႔ရနိုင္ပါတယ္။
ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မၾကာေသးမီက ကၽြန္ေတာ္သီရိလကၤာႏိုင္ငံကို ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ (သီရိလကၤာႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာႏို္င္ငံနည္းတူ ဒီလိုကိစၥမ်ိဳးအတူတူျဖစ္ခဲ့သည္၊) သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကရရွိတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြအရ အစိုးရအဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ‘မဟိႏၵရာရာဂ်ာပက္ဆာ’ ကေနၿပီးေတာ့ သူ႔အာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မွဳလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ပဋိပကၡေတြဖန္တီးျပီး လွံဳ႕ေဆာ္မီးေမႊးခဲ့တာကို သိလိုက္ရပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ NGOေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို သီရိလကၤာနိုင္ငံမွာဖိတ္ေခၚၿပီး ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ပညာရပ္ေတြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာရပ္ေတြကို ေဆြးေႏြးသင္ျပေပးခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္းပညာေတြ အမ်ားႀကီးရခဲ့ပါတယ္။ ျပန္စဥ္းစားလိုက္ေတာ့ ဒီလို ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ လုပ္ဖို႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ၾကဖို႔အတြက္ ျပန္လည္အသိေပးတင္ျပဖို႔ ကၽြန္ေတာ့မွာတာဝန္ ရွိလာတယ္လို႔ခံယူမိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကေန႔ ကၽြန္ေတာ္ ဒီေခါင္းစဥ္ကို တင္ျပရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ခြတၱဗါဟ္ မွာတင္ျပရတယ္ဆိုေတာ့ အခိ်န္အားျဖင့္အကန္႔အသတ္ရွိပါတယ္။ စံုစံုလင္လင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ေျပာဖို႔မလြယ္ေပမယ့္ အဓိကအခ်က္ေတြကိုပဲကၽြန္ေတာ္တင္ျပႏိုင္မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အကယ္၍မ်ား လိုအပ္မယ္ဆိုရင္ ေတာ့ ေနာက္ပိုင္းေဆြးေႏြးပြဲအသြင္မ်ိဳးနဲ႔ လုပ္ေပးဖို႔ေတာ့ ရည္ရြယ္ထားပါတယ္။
ပထမဦးဆံုးတင္ျပခ်င္တာက ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ဆိုတာဘာလဲ။ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ဆိုတာက ပညာရွင္ေတြအမ်ားႀကီးရဲ႕ တစ္ဦးခ်င္းရဲ့အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုမႈေတြကို စုစည္းလိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေျဖတစ္ခုထြက္လာပါ တယ္။ အဲဒါဘာလဲဆိုရင္….
“ မတူကြဲျပားေသာဘာသာတရားတို႔၏ သက္ဆိုင္ရာယံုၾကည္ခ်က္မ်ားကို လက္ခံယံုၾကည္ေနၾကသူ မ်ားအၾကား၊ တစ္ဦးခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အစုအဖြဲ႔လိုက္ျဖစ္ေစ၊ အတူတကြ ပူးေပါင္းေနထိုင္ၾကရာတြင္ အျပန္အလွန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္နိုင္ေရး၊ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ နားလည္မႈေပးေရး၊ အေပါင္းလကၡဏာဆန္ေသာ ဆက္ဆံ မႈေတြကို ျပသႏို္င္ေရးစသည္တို႔အတြက္ တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ ေဆြးေႏြး၊ ညႇိႏႈိင္းေျပာဆိုျခင္းကို ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ လို႔ေခၚပါတယ္။”
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ အစၥလာမ္တို႔အျပင္၊ နတ္ကိုးကြယ္သူေတြ၊ Free-thinker လို႔ေခၚတဲ့ ‘လြတ္လပ္စြာအေတြးနယ္ခ်ဲ႕သူ’ ေတြလည္းရွိေနပါတယ္။ အဲဒီလိုအုပ္စုေတြၾကားထဲမွာ အတူတကြၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ဖို႔အတြက္ (Common ground) တစ္ခုကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွာရပါမယ္။ မဟုတ္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတူတကြယွဥ္တြဲေနထိုင္ဖို႔ အခက္အခဲအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာကလည္း အစၥလာမ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အထင္အျမင္လြဲစရာေတြရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အစၥလာမ္ေတြဘက္ကလည္း ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထင္အျမင္လြဲစရာေတြရွိေနပါတယ္။ ခရစ္ယာန္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ မရွင္းလင္းတာေတြရွိသလို ဟိႏၵဴနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ အျမင္မသဲကြဲတာေတြ ရွိပါတယ္။
(၂၆-၃-၂ဝ၁၆) ရက္ေန႔က ကၽြန္ေတာ္တို႔ Summit Parkview Hotel မွာ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္ကိုအေျခခံတဲ့အုပ္စု (၇) စုကအေျချပဳၿပီး “ ဘာသာတရားအသီးသီးမွ သင္ျပေသာေမတၱာတရား” (The Most Sacred Teachings of Religions about ‘METTA’ – Loving..Kindness) ဆိုတဲ့ Forum တစ္ခုကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ က်င္းပေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အခ်ိဳ႕ကလည္းေမးပါတယ္။ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ဆိုတာက ဘာသာတရားတစ္ခုလား။ ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာေတြအားလံုးကို တူညီတဲ့အရာေတြ ေပါင္းစပ္ၿပီး ဘာသာတစ္ခုထူေထာင္ မလို႔လားလို႔ ေမးသူအခ်ိဳ႕လည္းရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တုန္းက ကမာၻ႔သမိုင္းမွာ ရွိခဲ့ဘူးပါတယ္။ ဟုိဘာသာက နည္းနည္း၊ ဒီဘာသာကနည္းနည္း အားလံုးေကာင္းတာေလးေတြ စုေပါင္းမယ္ဆိုၿပီး ဘာသာအသစ္တစ္ခု ထူေထာင္လိုက္တာ ရွိခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီလို မဟုတ္ပါဘူး။ ‘အင္တာဖိတ္ ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ဆိုသည္မွာ ဘာသာတရားတစ္ခုလည္းမဟုတ္သလို၊ အားလံုးစုေပါင္းၿပီးဘာသာတရား အသစ္တစ္ခုထူေထာင္ျခင္းလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ရဲ႕ သေဘာက ဘာသာတရားမ်ားအၾကားမွာ ဥဒဟုိလွည့္လည္၊ လွည့္ပတ္သြားလာေနတဲ့ အရာတစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္။ အျခားတစ္ဖက္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ဆိုသည္မွာ ဘာသာတရားတစ္ခုနဲ႔တစ္ခုၾကားမွာ ကူးလူးျဖတ္သန္းဖို႔ ထိုးေပးလိုက္တဲ့ တံတားတစ္စင္းသာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာတရားေတြ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုၾကားမွာ တံတိုင္းေတြ ရွိေနပါတယ္။ ‘ပညတ္’ လို႔ေခၚတဲ့အေပၚမွာ လူေတြကတံတိုင္းေတြလုပ္ထားၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လူေတြဟာ ‘ပညတ္’ ရဲ႕ေက်းကၽြန္ေတြျဖစ္ေနၾကတယ္။ (ကၽြန္ေတာ္က မြတ္ဆလင္မ္ဆိုေတာ့ မြတ္ဆလင္မ္အေၾကာင္းပဲ ေျပာပါမယ္။ သူမ်ားဘာသာအေၾကာင္းေတာ့ မေျပာပါဘူး။) မြတ္ဆလင္မ္ကလည္း တံတိုင္းေလးေတြလုပ္လာၾကတယ္။ တံတိုင္းလုပ္ျခင္းသည္ မတူညီျခင္းကိုကန္႔သတ္ခြဲျခားျပသတာပဲျဖစ္တယ္။ မင္းတို႔နဲ႔ငါတို႔မတူဘူးေနာ္။ ဒါ ငါတို႔ရဲ႕စည္းဝိုင္း။ တစ္ခါတည္း တံတိုင္းျခားလိုက္ၾကတယ္။ ‘အင္တာဖိတ္ ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ကတံတိုင္းကာတာမဟုတ္ဘူး။ တံတားထိုး ျခင္းျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာ ေလာ့ဂ္’ လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ တစ္ေယာက္စကားကုိ တစ္ေယာက္ နားေထာင္ၾကည့္ရပါလိမ့္မယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ (၂၆.၃.၂ဝ၁၆)ေန႔က Summit Parkview မွာပြဲက်င္းပတဲ့အခါ ဗုဒၶဘာသာကဖြင့္ဆိုတဲ့ ေမတၱာတရားဆိုတာဘာလဲ။ အစၥလာမ္က ဖြင့္တဲ့ေမတၱာတရားဆိုတာ ဘာလဲ။ ခရစ္ယာန္ကဖြင့္တဲ့ ေမတၱာတရားဆိုတာ ဘာလဲ။ ဟိႏၵဴက ဖြင့္တဲ့ေမတၱာတရားဆိုတာ ဘာလဲ။ ဒါဟာက်ေနာ္တို႔(Common ground) တစ္ရပ္ကိုယူတာပါ။ ဘာသာအားလံုးသည္ ေမတၱာ တရားကုိ အေျခခံထားတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း အစၥလာမ္သည္ ေမတၱာတရား မရွိဘူးလို႔ျမင္ေနၾကတဲ့ အုပ္စုအခ်ိဳ႕ လည္းရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာသာတရားအသီးသီးမွာရွိတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ခံယူခ်က္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမွာျဖစ္သလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ ခံယူခ်က္ကိုလည္း တစ္ဖက္သား သိနားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ လုပ္ေပးျခင္းက ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာ မွာ နားလည္သေဘာေပါက္ထားရမယ့္ အခ်က္ေလးတစ္ခ်က္ကို တင္ျပလိုပါတယ္။ ေစာေစာကတင္ျပခဲ့သလို ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ လုပ္ျခင္းဟာ ဘာသာတရားအားလံုးကို (ေခတ္စကားနဲ႔ေျပာရရင္) ေရာသမေမႊတာ ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ယံုၾကည္ခ်က္ကို ကိုယ္ကယူၿပီး ကိုယ့္ယံုၾကည္ခ်က္ကို သူ႔ကိုလက္ခံေစတဲ့ သေဘာမ်ိဳးလဲ မဟုတ္ဘူး။ ဘာသာတရားတစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုအၾကားမွာ Compromise လုပ္တာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။
ဥပမာ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ အစၥလာမ္အၾကားမွာ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ လုပ္ျခင္းဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ဗုဒၶဘာသာထဲက အခ်က္ေတြကို လက္ခံလိုက္တာမဟုတ္သလို၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ထဲက အခ်က္ေတြ ကိုလည္း ဗုဒၶဘာသာေတြက္ လက္ခံလိုက္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔ယံုၾကည္ခ်က္ဘာရွိဘဲ။ ကိုယ့္ယံုၾကည္ခ်က္ဘာရွိ လဲ။ ဒါကို နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ရပ္တည္ျပျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္။ ကို္ယ့္ယံုၾကည္ခ်က္ကို သူနားလည္ သေဘာေပါက္ အသိအမွတ္ျပဳေပးျခင္းျဖစ္သလို၊ သူ႔ရဲ႕ယံုၾကည္ခ်က္ကိုလည္း ကိုယ္က နားလည္သေဘာေပါက္ အသိအမွတ္ျပဳေပးျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။ ေရာသမေမႊတာ မဟုတ္ပါဘူး။
အဲဒီေတာ့ မတူကြဲျပားလင့္ကစား၊ ဒီလိုမတူညီျခင္းကို ရန္ဘက္သေဘာမထားဘဲ၊ မတူညီမႈကို တန္ဘိုး တစ္ရပ္ထားၿပီး နားလည္အသိအမွတ္ျပဳျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒါေလးကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔သေဘာေပါက္ဖို႔ လိုအပ္ပါ တယ္။ ဒီလို ‘အင္တာဖိတ္ ဒို္င္ယာေလာ့ဂ္’ ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ပါဝင္သူအားလံုးရဲ႕ ႏွလံုးသားထဲမွာ အလင္းေရာင္ (Light) တစ္ခုကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ထြန္းညႇိေပးလိုက္ရတယ္။ အဲဒီအလင္းေရာင္ဟာ ဘာလဲဆိုေတာ့ Love and Kindness ပါ။ ေမတၱာဆိုတာ အဲဒီဟာပဲ။ ဒီအလင္းေရာင္ေတြ လူေတြရဲ႕စိတ္ထဲ ႏွလံုးသားထဲေရာက္သြားရင္ ဘယ္လိုႏိုင္ငံေရး ေသြးထိုးမႈကိုဖန္တီးသည္ျဖစ္ေစ၊ ဘယ္လိုဘာသာေရး အမုန္းထားမႈကိုဖန္တီးသည္ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္စုက လုပ္ရင္ အဲဒီလူတစ္စုရဲ႕ လုပ္ႀကံမႈဟာ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္းေပၚလာမွာျဖစ္တယ္။
အဲဒီေတာ့ ေတာင္အာဖရိက အဂၤလီကန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ‘ဒက္စၥမြန္တူးတူး’ က ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့….
“ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ဆိုသည္မွာ မတူကြဲျပားတဲ့အရာႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ စြဲေဆာင္စြဲမက္ဖြယ္ရာ အရာတစ္ခုအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိေစပါတယ္။ သင့္ထံမွာ မရွိေသာစြမ္းေဆာင္ရည္ တစ္ရပ္က ကၽြႏ္ုပ္ထံတြင္ရွိၿပီးေတာ့ ကၽြႏ္ုပ္ထံတြင္မရွိေသာ စြမး္ေဆာင္ရည္တစ္ရပ္က သင့္ထံတြင္ရွိပါတယ္။ ဒီစြမ္းေဆာင္ရည္ေတြကို အျပန္အလွန္ဖလွယ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ လူတုိင္းသည္ Perfect မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔ဆီမွာရွိတဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္အားသာခ်က္ေတြ ကိုယ့္ဆီမွာရွိတဲ့ စြမ္းေဆာင္ရည္ အားသာခ်က္ေတြ၊ ဒါေတြကို အျပန္အလွန္ ဖလွယ္ျခင္းအားျဖင့္ အဲဒီကေနၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔အင္အားတစ္ခုကို ရေစပါတယ္။”
ခက္တာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ မြတ္ဆလင္မ္ေတြမွာ ဘယ္လိုျဖစ္ေနသလဲဆိုရင္ (နအူးဇိုဗိလႅာဟ္) အလႅာဟ့္ေနရာကို ယူလိုက္ၾကတယ္။ ဟိုေကာင္ ကာဖိရ္၊ ဟုိေကာင္ မုရ္သဒ္၊ ဟုိေကာင္ မုရွ္ရိက္ စသျဖင့္ ဖသ္ဝါအမ်ိဳးမ်ိဳး ေပးေနၾကတယ္။ အဲဒါမျဖစ္သင့္ဘူး။ တစ္ေျဖးေျဖးနဲ႔ မြတ္ဆလင္မ္မရွိေတာ့ဘူး။
လူအမ်ားစုကေတာ့ သူတို႔စိတ္ထဲမွာ ‘မြတ္ဆလင္မ္ေတြဟာ တျခားဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ၊ ယံုၾကည္ခ်က္ဆိုင္ရာ ကိစၥေတြမွာ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ျခင္းမလုပ္လိုတဲ့၊ ဆႏၵမရွိၾကတဲ့၊ တစ္ဖက္ပိတ္သမားေတြ၊ အျမင္က်ဥ္းသူေတြ’ လို႔ထင္ျမင္ထားၾကပါတယ္။ အဲဒါဟုတ္လား၊ မဟုတ္ဘူးလားဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ေျပာပါမယ္။ မြတ္ဆလင္မ္ေတြက ဗလီထဲကို အျခားဘာသာဝင္ေတြ အဝင္မခံလိုၾကဘူး။ သန္႔ရွင္းမွဳကိုအေၾကာင္းျပတယ္။ ဒီမွာတင္အထင္လြဲၾကတယ္။ ျပႆနာရွာခ်င္တဲ့အုပ္စုက ဒီအေနအထားကိုအခြင့္ေကာင္းယူၿပီး ဗလီထဲမွာ လက္နက္ေတြစုထားတယ္ဆိုၿပီး သတင္းလႊင့္ပါေတာ့တယ္။ အမွန္ဟုတ္၏၊ မဟုတ္၏ဆိုတာကို ထုတ္ေဖၚေရးမွာ အခက္အခဲရွိလာပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ ေျခ၊ လက္ေဆးၿပီးရင္ဝင္လို႔ ရတဲ့အေနအထားကို အခ်ိဳ႕ကလက္ခံလာပါတယ္။ ေနရာအစိတ္အပိုင္းေတြကန္႔သတ္ေပးလိုက္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ (၅၉) လမ္းဗလီမွာေတာ့ အျခားဘာသာဝင္ေတြလာေရာက္ေလ့လာမွဳေတြရွိပါတယ္။ အစၥလာမ္အေၾကာင္းကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ လာေမးၾကတယ္။ ေလ့လာတယ္။ ေဆြးေႏြးတယ္။ အစၥလာမ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူတို႔မသိတာ၊ မရွင္းတာေတြ ေမးတယ္။ သူတို႔ကလည္း သိခ်င္ၾကတယ္။ ေမးခ်င္ ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗလီထဲဘာသာျခားဝင္လို႔ရတဲ့ ဗလီကျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ငါးေခ်ာင္းျပည့္ေအာင္ မရွိဘူး။ (၅၉) လမ္းဗလီကေတာ့ အၿမဲတမ္း Welcome ပဲ။ လာၾကပါ။ ေမးၾကပါ။ ေလ့လာၾကပါ။ ဘာသာလူမ်ိဳး၊ က်ားမ၊ မခြဲ၊ လက္ခံေျဖၾကား ရွင္းလင္းျပသေပးေနပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အပတ္ေလာက္ကဆို ျမန္မာႏိုင္ငံ( Women Organization Network) အမိ်ဳးသမီးအဖြဲ႔က က်ေနာ္တို႔ဗလီရဲ့အေပၚထပ္ အမ်ိဳးသမီးဝတ္ျပဳေဆာင္မွာ လာေရာက္ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔က အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တိုက္ပြဲဝင္ေနတဲ့အမ်ိဳးသမီးကြန္ရက္ႀကီးတစ္ခုပါ။ သူတို႔သိထားတာက အစၥလာမ္မွာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးအားနည္းတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာဆရာမ်ားက “အစၥလာမ္က(ကုရ္အာန္)ကေပးထားေသာ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး” အေၾကာင္းကို ရွင္းလင္းတင္ျပေပးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ သူတို႔သိလိုတဲ့ ေမးခြနး္ေတြကို ကၽြန္ေတာ္ရယ္၊ ဆရာဦးသန္းေအာင္ရယ္၊ ဆရာဦးခင္ေမာင္ရယ္က ေျဖၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။
သူတို႔ေက်နပ္ၾကပါတယ္။ ဗလီထဲဝင္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ရျခင္းကိုက သူတို႔အတြက္ အထူးအဆန္းျဖစ္ေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူတို႔နားလည္ထားတာက မြတ္ဆလင္မ္ေတြထဲမွာ အမ်ားစုက ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ညႇိႏိႈင္းမရဘူး။ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ကို လက္မခံဘူးလို႔ ထင္ေနၾကတယ္။ မြတ္ဆလင္မ္ေတြဟာ တစ္ဖက္ပိတ္သမားေတြလို႔ သူတို႔ထင္ၾကတယ္။ ဒီလို ထင္ျမင္ယူဆျခင္းဟာ အစၥလာမ္အေျခခံတရားနဲ႔ လံုးဝလြဲေခ်ာ္ပါတယ္။ အစၥလာမ္က ‘အင္တာဖိတ္ဒို္င္ယာေလာ့ဂ’္ လက္မခံဘူးဆိုတာ လံုးဝမွားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ဒီေန႔ ခြတၱဗါဟ္ကို “အစၥလာမ္ႏွင့္အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္ – Islam and Interfaith Dialogue” ဆိုၿပီးတင္ျပရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔အထင္လြဲတယ္ဆိုတာ သူတို႔ကို အျပစ္မတင္ပါဘူး။ ကိုယ့္လူေတြေၾကာင့္လည္း ပါပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာမယ္။ ‘ေအာ္သိုေဒါစ့္ဂ်ဴး’ ေတြမွာ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ကို လံုးဝလက္မခံပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲသိလား။ (We are the chosen people)၊ ‘ငါတို႔သည္ ဘုရားသခင္က တိုက္႐ိုက္ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ လူေတြျဖစ္တယ္’ လို႔ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ ‘Promise Land ကို ကတိရထားတဲ့ လူေတြ၊ ငါတို႔သည္သာ အေကာင္းဆံုး၊ အျမင့္ျမတ္ဆံုးျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ က်န္တဲ့လူေတြနဲ႔ ငါတို႔ေဆြးေႏြးစရာအေၾကာင္းမရွိဘူး’ ဆိုၿပီး ယံုၾကည္ယူဆထားၾကတယ္။ မြတ္ဆလင္မ္ထဲမွာလည္း ဥပမာ.. ‘ဟစ္(ဇ)ဘြသ္သဟ္ရီရ္း’ အုပ္စုဆိုရင္ ‘အင္တာဖိတ္ ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ကို လံုးဝလက္မခံပါဘူး။ သူတို႔က “မင္းတို႔ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ ဆိုတာ အေနာက္တိုင္းရဲ႕ စနစ္ဇယား တစ္ခုကို မြတ္ဆလင္မ္ထဲမွာလာထည့္ၿပီး ကုလားဖန္ထိုးမလို႔လား” လို႔ ေမးခြန္းထုတ္ၾကပါတယ္။
အျခားဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ တနည္းအားျဖင့္ မြတ္ဆလင္မ္မဟုတ္သူမ်ားနဲ႔ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ လုပ္ဖုိ႔၊ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြး၊ ေျပာဆိုၾကဖို႔ တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ထားတာကို က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္မွာ ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေတြ႔ျမင္ရပါတယ္။ သမိုင္းမွာ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း တမန္ေတာ္ျမတ္(ဆြ) အမ်ားႀကီးလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ တမန္ေတာ္ျမတ္ရွိစဥ္မွာ တမန္ေတာ္ျမတ္မွာ ႐ံုးမရွိဘူး။ သူ႔ရဲ႕ဗလီ၊ သူ႔ရဲ႕မစ္ဂ်ီးဒ္သည္ သူ႔ရဲ႕႐ံုးျဖစ္တယ္။ ဘာသာျခားေတြ လာေတြ႔ရင္ ဘယ္မွာေတြ႔သလဲ။ အဲဒီဗလီမွာပဲ ေတြ႔ၾကတယ္။
က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္မွာ မြတ္ဆလင္မ္တစ္ဦးအတြက္ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ လုပ္မယ္ဆိုရင္ အခ်က္(၃)ခ်က္ကို စံျပဳထားရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႔ရွိရပါတယ္။
၁။ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔စြာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၾကဖို႔။
၂။ စိတ္ရွည္ သည္းခံ ေဒါသမထြက္ရန္။
၃။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္သာလွ်င္ တစ္ပါးတည္းေသာ လမ္းညႊန္အရွင္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ႏွလံုးသြင္းရန္။
အဲဒီ (၃)ခ်က္ကို ကုရ္အာန္က လမ္းညႊန္ထားပါတယ္။ မြတ္ဆလင္မ္တစ္ဦးအေနနဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္မွာမဆို တစ္ဖက္သားနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ အေကာင္းဆံုးေသာ အျပဳအမူအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဥာဏ္အေျမာ္အျမင္ရွိစြာ ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေဆြးေႏြးတင္ျပရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ စိတ္ရွည္၊ သည္းခံစြာျဖင့္ တစ္ဖက္သားရဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ေတြ ကို နားေထာင္ေပးရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကိုယ့္ရဲ့ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္ေတြကို ေနာက္ဆံုးမွာတစ္ဖက္ကလက္မခံခဲ့ဘူးဆိုရင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္သာလွ်င္ တစ္ပါးတည္းေသာ လမ္းညႊန္အရွင္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ႏွလံုးသြင္းရမွာျဖစ္ေၾကာင္းကို ကုရ္အာန္ကျပဌာန္းထားပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔က နားေထာင္တာနည္းၿပီး မ်ားမ်ားေျပာတတ္တဲ့အက်င့္ရွိတယ္။ ကိုယ္ကသူမ်ားကို အမ်ားႀကီး Input လုပ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က သူမ်ားေျပာတာ နားေထာင္တတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္လုပ္ပါ။ ကိုယ္ေျပာမယ္ ဆိုရင္လည္း သူမ်ားျပန္ေျပာႏိုင္ေအာင္ စကားကို ျဖတ္ေတာက္ေပးပါ။ ေနာက္တစ္ခ်က္က မိမိရဲ႕တင္ျပခ်က္ေတြကို က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္စြာ တင္ျပရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အသိပညာေတြကို တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ ဖလွယ္ရမွာျဖစ္တယ္။ ဗုဒၶ ဘာသာအေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔သိထားရမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေၾကာင္းကို သူတို႔သိရမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္(ဆြ)တစ္ပါးတည္းကို ယံုၾကည္လို႔ မရဘူး။ ဟိုးအရင္တမန္ေတာ္ အဆက္ဆက္ကို ယံုရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကို သူတို႔အြမၼသ္ေတြရဲ႕ ဘဝအေၾကာငး္ကိုသိဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ လုိအပ္ပါ တယ္။
၁။ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔စြာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၾကဖို႔။
မြတ္ဆလင္မ္တစ္ဦးအေနနဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္မွာမဆို တစ္ဖက္သားနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ အေကာင္းဆံုးေသာအျပဳအမူအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဥာဏ္အေျမွာ္အျမင္ရွိစြာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေဆြးေႏြးတင္ျပရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ စိတ္ရွည္သီးခံစြာျဖင့္ တစ္ဖက္သားရဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ေတြကို နားေထာင္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မိမိရဲ့တင္ျပခ်က္ေတြကို က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္စြာျဖင့္တင္ျပရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ အသိပညာေတြကို တစ္ဖက္နဲ႔တစ္ဖက္ဖလွယ္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ စတာေတြကို က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္ (၁၆း၁၂၅) မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျပဆိုထားပါတယ္။
“အသင္သည္ အသင့္ကိုျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေတာ္မူေသာ အသင့္အရွင္၏ လမး္စဥ္ဘက္သို႔ အသိဥာဏ္(Wisdom) (ဟိက္မဟ္)အားျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တင့္တယ္လွပ ေသာ အဆံုးအမမ်ားျဖင့္္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လူသားတို႔အား ဖိတ္ေခၚ(ဒအ္ဝသ္) လုပ္ပါေလ။ ထို႔ျပင္ အသင္သည္ သူတို႔ႏွင့္ လွပတင့္တယ္ေသာ နည္းအားျဖင့္သာ အေျခအတင္ေဆြးေႏြးၾကပါေလ။”…… (ကုရ္အာန္- ၁၆း၁၂၅)
“မေတာ္မတရား ယုတ္မာက်ဴးလြန္သူတို႔ႏွင့္မွလြဲ၍ အသင္သည္ က်မ္းရသူတို႔ႏွင့္ အေခ်အတင္ေဆြးေႏြး ေသာအခါ ေကာင္းမြန္ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔ေသာ နည္းအားျဖင့္သာ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးပါေလ။ ကၽြႏု္ပ္တို႔ကို ခ်ေပးေသာ က်မ္းကုိလည္းေကာင္း၊ အသင္တို႔အေပၚ ထုတ္ျပန္ေပးေသာ က်မ္းကိုလည္း ေကာင္း၊ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ယံုၾကည္ခဲ့ပါၿပီ။
ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ ဆည္းကပ္အားထားရာ အခ်င္းခ်င္း သင္တို႔ဆည္းကပ္အားထားရာ အရွင္သည္ တစ္ဆူ တည္း ျဖစ္ေတာ္မူသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔သည္ အရွင့္ကိုသာ လိုက္နာ႐ိုက်ိဳးသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္ဟု ေျပာဆိုၾကပါေလ။” (ကုရ္အာန္- ၂၉း၄၆)
အဲဒီလိုေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က တူညီတဲ့သေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ကို ေဖၚထုတ္ရပါမယ္။ ခရစ္ယာန္တစ္ေယာက္နဲ႔ျဖစ္ေစ၊ ဂ်ဴးတစ္ေယာက္နဲ႔ျဖစ္ေစ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကေဆြးေႏြးမယ္ဆိုရင္ ‘ မိတ္ေဆြတို႔အေပၚခ်ေပးတဲ့က်မ္း၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေပၚ ခ်ေပးတဲ့က်မ္း၊ အားလံုးကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ယံုပါတယ္’ ဆိုတာကိုေျပာဆိုဖို႔ ကုရ္အာန္ကလမ္းညႊန္ထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕အားသာခ်က္တစ္ခုက ကၽြန္ေတာ္တို႔မြတ္ဆလင္မ္ေတြဟာ ဂ်ဴးေတြအေပၚအလႅာဟ္ခ်ေပးတဲ့က်မ္းကိုယံုတယ္။ ခရစ္ယာန္ေတြအေပၚအလႅာဟ္ခ်ေပးထားတဲ့ က်မ္းကိုယံုတယ္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း သူတို႔က ကၽြန္ေတာ္တို႔အေပၚ အလႅာဟ္ခ်ေပးတဲ့က်မ္း (ကုရ္အာန္)ကို မယံုဘူး။ ဘယ္သူက ဘယ္သူထက္ သေဘာထားႀကီးလဲ။ အဲဒါက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အားသာခ်က္ျဖစ္တယ္။ အစၥလာမ္က အလႅာဟ္ခ်ေပးခဲ့တဲ့ က်မ္းေတြကို မယံုရင္ ‘ကာဖိရ္’ ေနာ္။ လူေတြကေျပာတယ္။ တမန္ေတာ္ အီဗရာဟင္မ္(အ)ဟာ ဂ်ဴးတဲ့။ နဆြရာနီတဲ့။ က်မ္းျမတ္ကုရ္အာန္မွာ အလႅာဟ္အရွင္က အမိန္႔ရွိတယ္။ တမန္ေတာ္ အီဗရာဟင္မ္(အ)ဟာ မြတ္ဆလင္မ္ျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။ မြတ္ဆလင္မ္က လူမ်ိဳးမဟုတ္ဘူးေနာ္။ အၾကင္မည္သူမဆို အစၥလာမ္ကို ယံုၾကည္ခဲ့ရင္ မြတ္ဆလင္မ္ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာရပါမယ္။ အစၥလာမ္ဆိုတာ ဘာလဲ။ အစၥလာမ္ဆိုတာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး။ မည္သူမဆို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လက္ခံမယ္ဆိုရင္ သူမြတ္ဆလင္မ္ပဲ။ Islam is not Religion. အစၥလာမ္သည္ ဘာသာတရား မဟုတ္ပါ။ Islam is Code of Life. Islam is Code of Behavior ပါ။
တျခားအာယသ္ေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအာယသ္ (၂) ခုေလာက္နဲ႔တင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ ‘အင္တာဖိတ္ဒိုင္ယာေလာ့ဂ္’ လုပ္ရေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အစၥလာမ္က ကုရ္အာန္အရ လုပ္ခုိင္းေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔စြာ ေျပာဆို ဆက္ဆံရမယ့္အပိုင္း ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဆက္လက္ၿပီး နံပါတ္ (၂) အခ်က္ျဖစ္တဲ့ ‘စိတ္ရွည္သည္းခံေဒါသမထြက္ရန္’ ဆိုတဲ့ အပိုင္းကို ဆက္လက္တင္ျပပါ့မယ္။
၂။ စိတ္ရွည္ သည္းခံ ေဒါသမထြက္ရန္။
ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေဒါသထြက္လို႔မရဘူး။ ခံုကိုထု၊ ေအာ္ႀကီးဟစ္က်ယ္ေျပာ၊ ရန္ျဖစ္စတဲ့ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ အမူအရာ၊ အမူအက်င့္ေတြက Not Islam ပဲ။ မလုပ္ရဘူး။ တစ္စံုတစ္ေယာက္က သင္ႏွင့္ေဆြးေႏြးရာတြင္ သည္းမခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ သင့္အေပၚလည္းေကာင္း၊ သင့္ယံုၾကည္ခ်က္အေပၚလည္းေကာင္း၊ ေနာက္ေျပာင္ ေစာ္ကားလာခဲ့လွ်င္၊ သင္၏ခိုင္လံုေသာ ေျပာဆိုခ်က္မ်ားကို ရယ္သြမ္းေသြးခဲ့လွ်င္ စိတ္ဆိုးေဒါသထြက္မႈကို မျပပဲ တည္ၿငိမ္စြာျဖင့္ ေက်ာေပးလာခဲ့ပါရန္ ေအာက္ပါကုရ္အာန္အာယသ္မ်ားက လမ္းညႊန္ေနပါတယ္။ ‘ဆြဗရ္ – Tolerance’ ထားရွိရမယ္လို႔ ကုရ္အာန္ကလမ္းညႊန္ေနပါတယ္။ တစ္ဖက္က ေဒါသေတြဘယ္ေလာက္ထြက္ထြက္ ၿပံဳးၿပံဳးေလးနဲ႔ ရင္ဆိုင္တာေပါ့။
“ ဧကန္အမွန္ပင္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္က သင္တို႔အေပၚ ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္တြင္ ဤသို႔ အမိန္႔ထုတ္ ျပန္ေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ သူတို႔အေနျဖင့္ အရွင္ျမတ္၏ သက္ေသလကၡဏာေတာ္မ်ားကို ျငင္းဆန္ေစာ္ကားေနသံကို လည္း၊ ပ်က္ရယ္ျပဳေနသံကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ သင္တို႔ၾကားေနရၿပီဆိုလွ်င္ ထိုသို႔ျပဳမူေစာ္ကားျခင္းကို ၾကားေနရ သမွ်ကာလပတ္လံုး ထိုသူတို႔ႏွင့္ အတူမထိုင္ၾကေလႏွင့္။ ထိုသို႔ထိုင္ေနၾကပါမူ အသင္တို႔သည္လည္း အျပစ္ရွိသူ မ်ားပင္ျဖစ္သည္။” (ကုရ္အာန္ ၄း၁၄ဝ)
တစ္ဖက္သားရဲ႕ ေစာ္ကားေျပာဆိုေနမႈမ်ားကို လက္တုန္႔ျပန္ ေျပာဆိုေနမယ့္အစား ႀကံ့ႀကံ့ခံ၊ သည္းခံခြင့္ လႊတ္လိုက္ဖို႔ကို ကုရ္အာန္ ၅ဝး၃၉ မွာျပဌာန္းထားပါတယ္။
“ သို႔ျဖစ္ေပရာ အသင္တမန္ေတာ္က သူတို႔၏ေျပာဆိုေနမႈမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ႀကံ့ႀကံ့ခံ၊ သည္းခံခြင့္လႊတ္ (Tolerance) လုိက္ပါေလ။ ၿပီးေနာက္ ေနမထြက္မီႏွင့္ ေနမဝင္မီ အခ်ိန္ကာလမ်ားတြင္ သင့္ကိုျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေတာ္ မူေသာ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးမ်ားကို ခ်ီးမြမ္းေထာပနာျပဳသလို ထိုအရွင္ျမတ္သည္ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈအရပ္ရပ္ မွ ကင္းစင္ေၾကာင္း ျမြက္ဟပါေလ။” (ကုရ္အာန္- ၅ဝး၃၉)
၃။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္သာလွ်င္ တစ္ပါးတည္းေသာ လမ္းညႊန္အရွင္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ႏွလံုးသြင္းရန္။
အျခားဘာသာတစ္ခုနွင့္ေဆြးေႏြးရာမွာ မိမိနွင့္ေဆြးေႏြးဖက္က မိမိရဲ့ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္ေတြကိုလက္မခံတဲ့အတြက္ေတာ့ စိတ္ပ်က္အားငယ္စရာမလိုပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ လူတစ္ေယာက္ကို ‘ေဟဒါယသ္’ လို႔ေခၚတဲ့ လမ္းမွန္အေပၚကို ေရာက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္တာ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သာလွ်င္ျဖစ္လို႔ပါ။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကုရ္အာန္မွာ ဒီလိုျပဆိုထားပါတယ္။
“ အသင္(တမန္ေတာ္)သည္ ႀကံ့ၾကံ့ခံျခင္းအားျဖင့္ ခႏီ ၱပါရမီကို လက္ကိုင္ျပဳပါေလ။ သင္၏ခႏီ ၱပါရမီရွိမွဳက အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္အားျဖင့္သာျဖစ္သည္။ အသင္သည္ သူတို႔အတြက္ ဝမ္းနည္းပူေဆြးျခင္းမျဖစ္ပါေလႏွင့္။ ထို႔ျပင္အသင္သည္ သူတို႔၏မမွန္မကန္ႀကံစည္မွဳအေပၚလည္း စိတ္က်ဥ္းၾကပ္မွဳ မျဖစ္ေလႏွင့္။” (ကုရ္အာန္ – ၁၆း၁၂၇)
“ ဧကန္မလြဲ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ ‘တကၠဝါရွင္’ မ်ားႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေလာကကို အလွဆင္သူမ်ားနွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတူရွိေတာ္မူသည္။” (ကုရ္အာန္ – ၁၆း၁၂၈)
“ဒီန္း´တည္းဟူေသာ `အစၥလာမ္´လမ္းစဥ္တြင္ အတင္းအဓမၼဟူေသာ စနစ္မရွိေပ။ လမ္းမွန္သည္ လမ္းမွားႏွင့္ ကြဲကြဲျပားျပားထင္ရွားလ်က္ ရွိေနၿပီးျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ မည္သူမဆို စိတ္ဆႏၵ၏ အတၱလြန္ကဲမႈ ကုိ ျငင္းဆန္ေသြဖည္လာၿပီဆုိပါက အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ကို အီမာန္သက္၀င္ယံုၾကည္ဖုိ႔ရာ ျဖစ္လာေလေတာ့ သည္။ ယင္းသုိ႔ေသာ အီမာန္သက္၀င္ယံုၾကည္မႈက ဧကန္အမွန္ပင္ ထုိသူသည္ ဘယ္ေသာအခါမွ ေျပေလ်ာ့ က်ိဳးျပတ္သြားျခင္း ရွိမည္မဟုတ္ေသာ စည္းေႏွာင္အားတစ္ရပ္ကုိ ၿမဲၿမဲၿမံၿမံ ဆုပ္ကိုင္ထားလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ အၾကြင္းမဲ့ၾကားေတာ္မူေသာ၊ သိေတာ္မူေသာအရွင္ျဖစ္သည္။” (ကုရ္အာန္ – ၂း၂၅၆)
နိဂံုးခ်ဳပ္အားျဖင့္ ကၽြန္ေတာ့အေနနဲ႔ Global Ethic Foundation ရဲ့ဥကၠဌျဖစ္သူ Professor Dr. Hans Kung ရဲ့ Religion နဲ႔ Peace building ကိုဆက္စပ္သံုးသပ္ျပသြားတာကို တင္ျပပါရေစ။
“There will be no peace among the nations without peace among the religions. There will be no peace among the religions without dialogue among the religions”
ဒီကေန႔ကမာၻေပၚမွာ Pluralistic rationalist အုပ္စုေတြအမ်ားအျပားေပၚထြက္လာသလို ဒီအုပ္စုေတြက Interfaith dialogue လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္လုပ္ေဆာင္ေနၾကပါၿပီး။ ဒီေနရာမွာ မြတ္ဆလင္မ္နိုင္ငံက ပညာရွင္မ်ားသည္ပင္လွ်င္ ဦးေဆာင္အခန္းက႑က ပါဝင္ေနတာကို ေတြ႔ေနရပါၿပီး လို႔တင္ျပေျပာၾကားရင္း ကၽြန္ေတာ့ရဲ့ Islam and Interfaith Dialogue ေခါင္းစဥ္ကို နိဂံုးခ်ုဳပ္လိုက္ပါတယ္။ Slaam…..